Son günlerde çok sık gündeme gelen ve iş sağlığı ve güvenliği sektörü ile ilgili her alanda dile getirilen iki kavram var; mesleki eğitim ve mesleki yeterlilik. Bu iki kavram birbirinin aynısı gibi görünse de aslında farklı iki kavram. Bu nedenle çok sık karıştırılmakta ve uygulamasında karmaşalar yaşanmaktadır.
Mesleki eğitim nedir ?
Mesleki eğitim, kişileri mesleğe hazırlamak, meslek sahibi olanların mesleklerindeki gelişimlerini ve yeni mesleklere uyumlarını sağlamak amacıyla gerekli bilgi, beceri, tavır ve değer duygularını geliştiren ve bireylerin fiziki, sosyal, kültürel ve ekonomik yeteneklerinin gelişim sürecinin bir plan içerisinde yürütülmesini sağlayan eğitim olarak tanımlanmaktadır. Tehlikeli ve Çok Tehlikeli Sınıfta Yer Alan İşlerde Çalıştırılacakların Mesleki Eğitimlerine Dair Yönetmelik, mesleki eğitim ile ilgili kavramları net olarak tanımlamıştır.
6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanun’unun 17’inci maddesine göre mesleki eğitim alma zorunluluğu bulunan tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta yer alan işlerde mesleki eğitim almış kişilerin çalıştırılması zorunludur.
Mesleki eğitim alma zorunluluğu bulunan işler ise aynı yönetmeliğin ekinde belirtilmiştir. 109 tane iş için mesleki eğitim alma zorunluluğu vardır.
Bu işler bazı ana başlıklara göre sıralanmıştır ;
- Arama ve sondaj işleri
- Metalurji sanayii ile ilgili işler
- Taş ve toprak sanayii ile ilgili işler
- Metal ve metalden mamul eşya sanayii ile ilgili işler
- Ağaç ve bunlardan mamul eşya sanayii ile ilgili işler
- Kimya sanayi ile ilgili işler
- İplik, dokuma ve giyim sanayi ile ilgili işler
- Kağıt ve selüloz sanayii ile ilgili işler
- Gıda sanayii ile ilgili işler
- Tütün sanayii ile ilgili işler
- Enerji üretimi, nakli ve dağıtımı ile ilgili işler
- Nakliye benzeri işler
- Tarım ve hayvancılık işleri
- Ardiye ve antrepoculuk
- Haberleşme
- Çeşitli işler
Bu sektörlerde iş yapan işverenlerin yönetmelik ekindeki listeyi inceleyip kendi işleri için mesleki eğitim zorunluluğu olup olmadığını mutlaka kontrol etmesi gereklidir.
Mesleki eğitimde önemli olan iş yerinin tehlike sınıfı değil, yapılan işin tehlike sınıfı ve niteliğidir.
Mesleki eğitim belgesi nereden alınır ?
Mesleki eğitim kanununa uygun şekilde alınan diploma, bitirme belgesi, yetki belgesi, sertifika, bağımsız işyeri açma belgesi, kalfalık belgesi, ustalık ve usta öğreticilik belgeleri mesleki eğitim alındığını belgeleyen belgelerdir. Bu belgeler, İŞKUR kontrolünde Millî Eğitim Bakanlığına bağlı eğitim ve öğretim kurumları, Üniversiteler, özel eğitim kurumları, özel sektör işyerleri ve özel istihdam büroları gibi kurum ve kuruluşlar tarafından verilebilir.
Örneğin forklif operatörlüğü belgesi veya kule vinç operatörlüğü belgesi mesleki eğitim kapsamındadır.
Mesleki yeterlilik belgesi nedir ?
Mesleki yeterlilik belgesi, kişilerin söz konusu işin gerektirdiği vasıfları taşıdığının bir göstergesidir. Mesleki yeterlilik belgesi MYK (Mesleki Yeterlilik Kurumu) tarafından yetkilendirilmiş belgelendirme kuruluşları tarafından, ölçme ve değerlendirme sonucunda başarılı olan kişilere verilir.
Mesleki yeterlilik belgesi zorunlu olan meslekler 25.05.2015 tarihinde yayımlanan tebliğ ile duyurulmuştur. Bu tebliğin yayımlanma tarihinden itibaren 1 yıllık bir geçiş süresi verilmiştir ve 25.05.2016 tarihinden itibaren belirtilen mesleklerde mesleki yeterlilik belgesi sahibi olmayan kişiler çalıştırılamayacaktır. Ancak sınava giren çalışan sayısının çok az olması ve yetkilendirilmiş eğitim kurumunun azlığı nedeniyle bu tarihinin uzatılma ihtimali vardır.
Mesleki yeterlilik belgesi zorunlu olan meslekler öncelikle 40 adet olarak belirlenmiş, daha sonra ek yapılarak sayısı 81’e çıkarılmıştır. Ayrıca Çalışma Bakanlığı tarafından ücret tarifesi belirlenen tüm meslekler için zaman içinde mesleki yeterlilik belgesi zorunluluğu getirileceği de Mesleki Yeterlilik Kurumu tarafından belirtilmiştir.
Mesleki yeterlilik belgesi zorunlu olan meslekler bu linkten görülebilir.
Mesleki yeterlilik belgesi nereden alınır ?
Mesleki yeterlilik belgesi MYK (Mesleki Yeterlilik Kurumu) tarafından yetkilendirilmiş belgelendirme kuruluşlarından alınır.
Yetkilendirilmiş kuruluşları bu linkten görebilirsiniz.
Mesleki yeterlilik belgesi sınavı
Mesleki yeterlilik belgesi sınavı teorik yazılı ve pratik uygulama kısımlarından oluşuyor. Yazılı teorik kısımda 5 iş sağlığı ve güvenliği ve 20 mesleki bilgi sorusu soruluyor ve en az %60 başarılı olmak gerekiyor. Uygulama sınavında ise mesleki bilgi puanlandırılıyor ve en az %80 başarı gerekiyor.
Sınav ücreti çalışan ve sınav başına 500 TL ila 1500 TL arasında değişiyor. Fiyatın değişken olması her kuruluşun kendi fiyatını belirleme hakkının olmasından kaynaklanıyor. Sınava giren çalışan eğer başarılı olursa sınav ücreti işsizlik sigorta fonundan karşılanarak kendisine iade ediliyor.
Sınav ücreti iadesi 30-60 gün içerisinde yapılıyor ve 31.12.2017’ye kadar tamamı, bu tarihten 31.12.2019’a kadar %50’si işsizlik sigorta fonundan karşılanması planlanıyor.
Sonuç
Görüldüğü gibi benzer ve birbiri ile ilgili kavramlar olsa da mesleki eğitim ve mesleki yeterlilik mevzuat açısından farklı kavramlardır. Mesleki yeterlilik belgesi ile teknik eğitim okulları ve üniversite düzeyinde eğitimi olmayan meslekler için yapılan işin teorik ve pratik eğitimini almış çalışan kitlesi oluşturmak hedeflenmektedir.
Mesleki yeterlilik belgesi olmadan çalıştırılan her çalışan başına 527 TL idari para cezası öngörülmektedir.
Bu içerik İsgnedir.com yazarı tarafından oluşturulmuştur. İsgnedir.com`un belirtmiş olduğu “İçerik Kullanım İzinleri”ne bağlı kalmak kaydıyla kullanabilirsiniz.