Olumsuz ve beklenmeyen olaylarla karşılaşmadan önce olay sırasında yapılacak faaliyetlerin deneme ve pratik amaçlı uygulanmasına tatbikat adı verilir. Olumsuz ve beklenmeyen olay olarak her türlü acil durum olayı düşünülebilir.
Neden Tatbikat Yapılmalıdır ?
Günlük hayatımızda tatbikatlar hem yönetmelikler gereği hem de yaşam güvenliğimizi sürdürmek amacı ile yapılmalıdır. İşyerlerinde Acil Durumlar Hakkında Yönetmelik‘te tatbikat yapılması zorunluluğu aşağıdaki şekilde belirtilmiştir.
Tatbikat
MADDE 13 – (1) Hazırlanan acil durum planının uygulama adımlarının düzenli olarak takip edilebilmesi ve uygulanabilirliğinden emin olmak için işyerlerinde yılda en az bir defa olmak üzere tatbikat yapılır, denetlenir ve gözden geçirilerek gerekli düzeltici ve önleyici faaliyetler yapılır. Gerçekleştirilen tatbikatın tarihi, görülen eksiklikler ve bu eksiklikler doğrultusunda yapılacak düzenlemeleri içeren tatbikat raporu hazırlanır.
Bu maddeye göre işyerlerinde her yıl belirlenen acil durumlar için acil durum tatbikatı yapılmalıdır.
Günlük hayatımızda ise başımıza gelebilecek bir çok acil ve olağan üstü durum için önceden hazırlıklı olmak amacı ile tatbikatlar yapılmalıdır.
Tatbikat denildiğinde genellikle akla büyük çaplı ve kalabalık organizasyonlar gelmektedir ancak acil durumun niteliğine göre tek kişi ile de tatbikat yapılabilir.
Tatbikat Planı Nasıl Yapılır ?
Tatbikat yapmadan önce tatbikat öncesi, tatbikat anı ve sonrası detaylı olarak planlanmalıdır. Bu planlama sayesinde tatbikatlar istenmeyen olaylara neden olmadan tamamlanabilir.
Tatbikat Konusunun Belirlenmesi
Öncelikle tatbikat yapılabilecek acil durum olayları belirlenmelidir. Bulunduğunuz işyeri veya yaşam alanında bir çok olası acil durum olacaktır. Bunlar en başta yangın ve deprem olmak üzere su basması, hırsızlık, terör saldırısı, elektrik kesintisi, şiddetli hava koşulları, iş kazası, ani hastalık gibi olaylar olabilir. Bulunduğunuz ortama göre bu olayların sayısı ve çeşitleri artacaktır.
Her acil durum için farklı dönemlerde tatbikatlar yapılmalıdır.
Tatbikat planı yapılırken yapılan en genel hatalardan biri tatbikatı sadece yangın ve tahliye ile sınırlı tutmaktır. Elbette yangın da çok ciddi bir acil durumdur ancak yaşanabilecek tek acil durum değildir. Olası her acil durum için farklı dönemlerde tatbikatlar yapılmalıdır.
Tavsiye Yazı: Acil Durumlara Hazır Mısınız ?
Örneğin ofis vb. işyerlerinde yangın haricinde acil hastalık, kriz gibi durumlar için tatbikatlar yapılmalıdır.
Tatbikat Yeri ve Zamanının Belirlenmesi
Tatbikat, normal işleyiş veya günlük yaşam haricinde bir aktivitedir. Dolayısıyla tatbikatın verebileceği zararları en aza indirmek için yoğun olmayan çalışma saatleri, uygun hava koşulları ve tarihler seçilmelidir. Örneğin yarım mesai yapılan bir gün tahliye tatbikatı için uygun olabilir.
Ayrıca işyeri veya yaşam alanının her yerinde tatbikat yapmak yerine öncelikle belirli alanlarda tatbikatlar yapılabilir.
Bir kaç tatbikat yapıp herkesin tatbikatlar hakkında biraz bilinçlenmesi sağlandıktan sonra gerçeğe uygun tatbikatlar yapmak daha uygundur. Sonuçta acil bir olay, gerçekleşmek için yarım mesai gününü beklemeyecektir.
Tatbikat Senaryosunun Hazırlanması
Tatbikatların sorunsuz tamamlanması ve amaca uygun olması için mutlaka bir senaryo hazırlanmalıdır. Tatbikat, bir tiyatro oyunu gibidir, oyuncular rolünü doğru oynadığı sürece gerçek bir acil durum sorunsuz atlatılabilir. Rolünü iyi oynayamayanlar ise gerçek bir olayda da hatalı davranacaklardır. İşte tatbikat acil durumda hatalı davranacak kişilerin önceden tespit edilmesini sağlar.
Tiyatro benzetmesinden yola çıkarak tatbikatın başlangıcı, nasıl devam edeceği ve ne zaman sonuçlanacağı yazılı olarak planlanmalıdır. Tatbikat içinde oluşabilecek seçenekler ve bunlar doğrultusunda tatbikatın yöneleceği durumlar da düşünülmelidir. Ayrıca tatbikatta etkin görev alacak kişilerin görevleri yani rolleri onlara detaylı şekilde anlatılmalı ve yazılı olarak iletilmelidir.
Bu sayede gerçeğe yakın bir tatbikat geçekleştirmek mümkündür. Günümüzde bir çok tatbikatta yapıldığı gibi zil çalınca bahçede toplanmak kimseye fayda getirmeyecektir zira gerçek bir acil durum bundan çok daha farklı gerçekleşecektir.
Tatbikata Kimler Katılır ?
Acil durumlar herkesi kapsayan olaylardır. Dolayısıyla tatbikat katılımları olabilecek en üst düzeyde tutulmalıdır. Katılımcıların yanında gerçek olayda görevi olan kişilerin de tatbikatta görevli olması önemlidir. Acil bir durumda kimin uyarı sistemini çalıştıracağı, kimin elektrik veya doğalgazı kapatacağı, kimin ambulansa haber vereceği, kimin insanları yönlendireceği büyük sorun oluşturur. Önceden planlanmamış durumlarda ise kimse bu işleri yapmayacağından büyük bir kaos oluşur.
Öncelikle tatbikat senaryosunda belirlenen önemli roller için görevliler belirlenmelidir. Bu görevliler gerçek bir olay sırasında da aynı görevi yapacak kişilerdir. Ayrıca tatbikatın daha sonra değerlendirilmesi ve raporlanması amacıyla not alan, fotoğraf ve video çeken kişiler de görevlendirilmelidir. Bu kişilere izleyici adı verilebilir.
Her tatbikatı başlatan ve bitiren bir tatbikat sorumlusu olmalıdır. Tatbikat bu kişinin talimatı ile başlamalı ve en son güvenli toplanma alanında “tatbikat tamamlanmıştır” talimatı ile bitmelidir.
Tatbikat anında uyarı sistemlerini çalıştıran, dış kurumlara haber veren ve tahliye sırasında diğer kişileri yönlendiren görevlilere haberleşme görevlileri adı verilebilir.
Elektrik tesisatı, doğalgaz vanası, su sitemi veya çevre güvenliği ile ilgili sistemleri kapatan veya yöneten görevlilere önleme görevlileri diyebiliriz. Bu kişiler acil durum nedeniyle oluşabilecek diğer tehlikeleri önleyecek adımları atacaklardır.
Acil durum ekipleri ise yangın, ilkyardım ve tahliye ekibi olabilir. Bu ekipler de eğitim aldıkları yangın söndürme, ilkyardım ve tahliye görevlerinden sorumlu olacaklardır.
Tatbikat Raporu Nasıl Hazırlanır ?
Tatbikatların yukarıda belirtilen yönetmelik maddesi gereğince ve tatbikatta eksikliklerin giderilmesi amacıyla raporlanması gereklidir. Bu raporlama tatbikata ait tüm bilgileri içermeli, tatbikat senaryosuna detaylı olarak yer verilmelidir.
Tatbikatı izleyen kişilerin aldığı notlar, çektiği fotoğraflar tatbikat raporunda yer almalıdır. Tatbikat sırasında tespit edilen olumlu noktalar ve eksiklik olarak düşünülen konular belirtilmeli, alınacak önlemler konusunda fikirler yer almalıdır.
Bu içerik İsgnedir.com yazarı tarafından oluşturulmuştur. İsgnedir.com`un belirtmiş olduğu “İçerik Kullanım İzinleri”ne bağlı kalmak kaydıyla kullanabilirsiniz.