Stres, vücudun fiziksel ve zihinsel taleplere veya zorluklara verdiği doğal tepki olarak tanımlanır. Amerikan Psikoloji Derneği’ne göre, çalışanların yaklaşık % 70’i işlerini önemli bir stres kaynağı olarak görüyorlar.
Stres, sağlık açısından vücudu ve ruhsal durumu etkileyen, yaşam kalitesini düşüren ve ileride yaşanabilecek hastalıkların oluşmasına sebep olan bir durum olarak kabul edilir.
Bununla beraber işyerinde yaşanan stres ciddi bir işçi sağlığı sorunudur.
Bu yazıda işle ilgili strese, nedenlerine, nasıl tespit edileceğine ve nasıl yönetileceği hakkında bilgi vereceğiz.
İşle İlgili Stres Nedir?
İşle ilgili stres, vücudun çalışma ortamında baskıya veya işte yaşanan diğer talep türlerine gösterdiği olumsuz tepkidir.
İşle ilgili stresin yaygın nedenleri şunlardır:
- Kısa termin tarihleri
- Büyük ve yönetilmesi zor projeler
- Kontrol eksikliği
- Destek yokluğu
- Yüksek beklentiler
- Zorbalık
- Destekleyici olmayan işyeri kültürü
Beynimiz her zaman günlük hayattaki stres işle ilgili stresi ayırmadığından, kişinin günlük hayatındaki zihinsel yük işine de etki edebilir. Bunun sonucu olarak stresli olmayan işler bile kişi üzerinde stres kaynağı olmasına neden olabilir.
İşle İlgili Stresin Nedenleri
İşyerinde stresi yönetmek, yani stresin ve stresin etkilerini azaltmak için işyerinde bulunan stres etkenlerini ve birbirleriyle olan ilişkilerini anlamak gereklidir.
İşle ilgili stresin bazı önemli kaynakları.
Örgütsel Faktörler
Kötü tasarlanmış iş süreçleri, işyeri organizasyonu ve yönetim yapıları işçiler üzerinde stres yaratabilir. Bu faktörler şunları içerir:
- Çalışanlardan yüksek iş beklentisi.
- Çalışanların, yaptıkları iş ve yöntemler üzerinde söz sahibi olmaması. Fikir belirtme haklarının olmaması.
- Çalışanlara iş ile ilgili bilgi ve destek verilmemesi.
- Rol ve sorumluluklardaki belirsizlikler.
- Çalışanlara önceden bilgi verilmeden yapılan görev veya organizasyon değişiklikleri.
- Zorbalık, taciz veya diğer psikolojik veya fiziksel istismar biçimleri.
Bireysel Faktörler
Kişilerin iş dışın özel hayatındaki problemler işle ilgili stres faktörlerini arttıracak şekilde etki edebilir. Bu da işle ilgili stresle mücadele etmeyi daha da zorlaştırır.
Bireysel stres faktörleri şunları içerir:
- Sorunlu kişisel ilişkiler
- Finansal sorunlar
- Uykusuzluk ve kronik fiziksel ağrılar gibi sağlık faktörleri
- Kişisel özellikler
İşle İlgili Stresin Çalışanlar ve İşyeri Üzerindeki Etkisi
Ülkemizde işyeri stresi ile ilgili yayın ve bilgilendirmenin neredeyse yok denecek kadar az olması nedeniyle birçok çalışan stresin sağlığını etkileyebileceğini bilmemektedir. İşle ilgili stres en basit olarak baş ağrısına, yorgunluğa ve mide bulantısına neden olabilir.
Yüksek düzeyde stres ayrıca sigara, aşırı yemek yeme, hareketsizlik ve aşırı alkol tüketimi gibi sağlıksız davranışlara ve alışkanlıklara yol açabilir.
Ve elbette, stresin potansiyel olarak konsantre olamama, depresyon veya intihar denemelerine yol açan psikolojik etkileri olabilir.
Bu çok ciddi etkilere ek olarak, işverenler de çalışanlarının artan stresinden etkilenmektedir. Araştırmalar, iş stresinin, işe gelmeme, azalan üretkenlik, çalışan sirkülasyonu ve doğrudan tıbbi harcamalar dahil işverenler için yıllık milyonlarca lira kayba neden olduğunu gösteriyor.
İşle İlgili Stres Belirtileri
Stres çok belirgin olmadığında tespit edilmesi genellikle zordur. Ancak bir çalışan yüksek düzeyde stres yaşadığında, gözle görülür belirtiler kendini gösterir.
Dikkat edilmesi gerekenlerden bazıları;
Duygusal Belirtiler
- Olumsuz ya da depresif duygular
- Artan duygusal dalgalanma
- İçe kapanma
- Motivasyon kaybı
- Ruh halinde dengesizlikler
Zihinsel Belirtiler
- Kafa karışıklığı
- Konsantrasyon bozukluğu
- Zayıf hafıza
Normal Davranıştan Sapmalar
- Değişen beslenme alışkanlıkları
- Artan sigara içme, içme veya uyuşturucu kullanımı
- Uyku düzeninin bozulması
- Devamsızlık
İşverenler Ne Yapmalıdır?
İşverenler, işyerlerindeki stres seviyelerini yönetmek ve azaltmak için proaktif yani sonuca yönelik bilinçli adımlar atmalıdır.
İşverenlerin veya yöneticilerin stres ile ilgili atabileceği adımlar şunlardır:
- İş yükünün çalışanların yeteneklerine ve tecrübelerine uygun olmasını sağlamak.
- Çalışanların rollerini ve sorumluluklarını açıkça tanımlamak.
- Beklenti ve sorumluluklara uyumlu çalışma programları oluşturmak.
- Çalışanların becerilerini kullanmaları için teşvik ve fırsatlar yaratmak.
- Çalışanlara işlerini etkileyen kararlara ve eylemlere katılma fırsatı vermek.
- Kariyer gelişimi ve gelecekteki istihdam beklentileri konusundaki belirsizliği azaltmak için iletişimi geliştirmek.
- Çalışanlar arasında sosyal etkileşimi arttırmak.
İşle İlgili Stresinizi Yönetme: Çalışanlar İçin İpuçları
İş sizi strese sokuyor mu? İşyerindeki stresle baş edebilmek için aşağıdakileri uygulayabilirsiniz.
Kendinizi tanıyın: Stres seviyelerinizin farkında olun ve stresli hissetmenizi sağlayan işyeri özelliklerini belirleyin.
Kısa molalar verin: iş günü boyunca periyodik olarak bir veya iki dakika ara vererek enerjik ve üretken kalın. Derin bir nefes alın ve üzerinizde biriken gerilimi boşaltın.
Stresi yönetmenin sağlıklı yollarını bulun: Egzersiz, meditasyon veya arkadaşlarınızla ve ailenizle zaman geçirmek sağlıklı davranışlarla stresi azaltmayı deneyin.
Kendinize iyi bakın: İyi beslenin, yeterince uyuyun, bol su için ve düzenli fiziksel aktivite yapın.
İşle ilgili stresi azaltmanın basit yolu çoğunlukla yoktur. Stres nedenleri genellikle hassastır ve bu nedenle semptomları stresle ilişkilendirmeyi zorlaştırabilir.
Ancak bu, işverenlerin çalışanlarının zihinsel sağlığını koruma sorumluluğunu ortadan kaldırmaz.
Bu nedenle, işverenlerin veya yöneticilerin işyerindeki stres faktörlerini belirlemesi ve çalışanların yaptıkları işin aşırı stres oluşturmadığından emin olmaları gereklidir.
Bu içerik İsgnedir.com yazarı tarafından oluşturulmuştur. İsgnedir.com`un belirtmiş olduğu “İçerik Kullanım İzinleri”ne bağlı kalmak kaydıyla kullanabilirsiniz.