Su, hayatımızın en önemli tüketim maddelerinden biridir. Az su tüketmek, hem yaşam kalitesini düşürdüğü gibi bir çok hastalığın da oluşmasına neden olur. Ayrıca kullanılan ve içilen suların temiz olmaması da bir çok hastalığa neden olabilir. Temiz ve sağlıklı su tüketmek için elimizdeki kirli suları veya güvenmediğimiz suyu içilebilir su haline getirmek için çeşitli içme suyu elde etme yolları vardır.
Basit arıtma
Basit arıtma kirli su içindeki istenmeyen katı maddeleri sudan ayırmak için kullanılan en basit yöntemdir. Arıtma yöntemi ile sudaki mikroorganizmaları öldürmek mümkün değildir. Ancak bir miktar mikroorganizma arıtma sırasında sudan ayrılabilir. Bu nedenle mikroplu suların dezenfekte yani temizliği amacıyla sadece arıtma yöntemi kullanılmamalıdır.
Basit arıtma yöntemi, suyun katı maddeleri tutan farklı maddeler arasından geçerek temizlenmesi prensibine dayalı bir yöntemdir. Basit arıtma yönteminde organik maddeleri tutmak için aktif karbon yani mangal kömürü kullanılır. Aşağıdaki yöntemi kullanarak evde kendiniz de içme suyu elde edebilirsiniz.
Bir pet şişe veya koni şeklinde kapaklı bir malzemenin ağzını gözenekleri ince bir bez ile kapatın. Bezin üstüne aşağıdan itibaren sırasıyla mangal kömürü, kum, küçük çakıl taşları, kum ve tekrar küçük çakıl taşları ile doldurarak arıtma düzeneğini hazırlayabilirsiniz.
Bu şekilde bir arıtmadan geçen suyun içindeki tüm istenmeyen katı cisimler temizlenecektir. Sudaki faydalı mineraller ise aynen kalacaktır.
Kaynatmak
Su içindeki zararlı mikroorganizmaları temizlemenin en basit yolu kaynatmaktır. 35-36 derece ve üzerindeki sıcaklıklarda yaşayan mikroplar yani mikroorganizmalar insanlarda hastalıklara neden olabilirler. Suyu yaklaşık 2 dakika kaynatarak su içindeki tüm bakteri ve mikroorganizmaları öldürebiliriz.
Suyu kaynatmak su içindeki faydalı minerallere zarar vermez. Ancak çok uzun süre kaynatmak, su içindeki diğer gazların uçmasına ve suyun tadının bozulmasına yol açar. Bu nedenle kaynamış suyu içmeden önce bir kaç kez kaptan kaba aktarmak gereklidir.
Suya önce basit arıtma ve daha sonra kaynatma işlemi uygulanarak son derece temiz ve güvenli içme suyu elde edilebilir.
Distilasyon
Distilasyon, suyun önce buharlaşıp daha sonra soğuyarak tekrar sıva hale gelmesi işlemidir. Distilasyon yöntemi evlerde uygulanabilecek pratik bir yöntem değildir ve sudaki tüm zararlı organizmalar ile beraber faydalı mineralleri de yok eder. Distilasyon ile içme suyu haricinde amaçlar için kullanılan distile su veya saf su elde edilebilir.
Distilasyon işleminde su önce bir kapta kaynatılır. Kaynayan su buharı, kabın ucundan cam bir boru ile farklı bir kaba aktarılırken soğutulur. Soğuyan su buharı tekrar sıvı su halini alır. Kaynama sırasında suda bulunan tüm mikroorganizmalar öleceği gibi diğer mineraller de kaynama kabında kalacaktır. Bu nedenle saf su, içilebilir özellikte bir su değildir.
Klorlama
Su klorlama işlemi, sudaki tüm mikroorganizmaları yok eden bir yöntemdir. Bu nedenle evlerde içme suyu elde etmenin en etkili ve kolay yolları arasındadır. Klor aslında zehirli bir madde olup fazla miktarda vücuda alındığında ishal ve daha tehlikeli rahatsızlıklara yol açabilir. Ancak doğru miktarda kullanıldığında en önemli temizleyicilerden biridir. Örneğin tüm yüzme havuzları klor ile temizlenir.
Su klorlama yaparken kullanılacak klor miktarı çok önemlidir. Kolaylıkla satın alabileceğiniz klor tabletleri ile klorlama işlemi yapabilirsiniz. Ancak evlerde bulunan çamaşır suyu da klorlama için yeterlidir. 19 litrelik bir damacana suya 3 damla klor atmanız suyu dezenfekte etmeye yeterli olur.
Fazla klor kullanımı suyun hoş olmayan şekilde kokmasına neden olabilir. Su klorlama işlemi uygulanan suyu arıtmadan geçirdiğiniz takdirde daha temiz ve kokusuz bir içme suyu elde etme şansınız olur.
UV Işınları
Ultraviyole ışınlar, hayatımızın her noktasında bir miktar bulunan ve zararlı olabilecek ışınlardır. ancak günlük hayatta insanlara doğrudan zararlı etkisi olduğu da söylenemez. UV ışınlar doğru şekilde kullanıldığında bakteri gibi mikroorganizmaları öldürecek yapıdadır. Su dezenfekte etmek amacıyla UV ışın kullanımı ise özel üretilmiş UV kalem benzeri cihazlarla yapılabilir. Ülkemizde çok yaygın olmasa da kullanımı son derece basit bir yöntemdir.
Temizlenmek istenen suya UV kalem batırılıp bir miktar çalkalandığında elimizdeki su mikroorganizmalardan arınmış bir su haline gelir. Sonrasında basit arıtma yapılırsa tüm zararlı madde ve kokulardan arınmış içme suyu elde edilir.
Filtrasyon
Filtrasyon, basit arıtma yönteminin daha gelişmiş ve daha fazla madde ile yapılması olarak tanımlanabilir. Su arıtma cihazı, bu yöntemi kullanarak içme suyu üreten cihazlardır. Yöntem olarak arıtma ile hiç bir farkı olmamasına rağmen su arıtma cihazları zaman içinde arıtma özelliğini kaybedip içinde biriken mikroorganizmaların suya bulaşmasına neden olmaktadır.
Su arıtma cihazlarının ortalama 6 ay içinde bakteri oluşturmaya ve suya bulaştırmaya başladığı düşünülmektedir. Bu nedenle evlerde pratik olsa da tercih edilmemesi gerekir.
Ayrıca ters osmos yani reverse osmose denilen teknik ile çok daha güvenli su arıtma sistemleri de mevcuttur. Ancak bu yöntemde de su içindeki tüm mineral ve gazlar arıtılmakta, daha sonra suyun yumuşatılması ve içine mineral eklenmesi gerekmektedir.