Acil durum planları, iş yerlerinde, toplumsal alanlarda ve hatta evlerde acil durumların daha doğru yönetilebilmesi ve olabilecek en az zararla atlatılabilmesi için kritik bir araçtır. Olası tüm acil durumları kapsayacak şekilde gerçekçi ve uygulanabilir bir acil durum planı yapmak, acil durumu etkili bir şekilde yönetmeye ve sonuçlarını hafifletmeye imkan tanır.
Bir rehber olması amacıyla hazırladığımız bu yazıda etkili bir acil durum planı hazırlama konusunda genel bilgileri bulabilirsiniz.
Acil Durum Planı Nedir?
Acil duru planı veya farklı bir deyişle acil durum yönetim planı, yeni bilgilere, düzenli tatbikatlardan öğrenilen derslere, risk değerlendirmelerine, gerçek acil durumlara, çevresel faktörlere, mevzuatta yapılan değişikliklere ve planlanmış gözden geçirmelere dayalı olarak sürekli güncellenen canlı bir belgedir.
Acil bir duruma en kısa sürede müdahale etmek, çok farklı sonuçlar doğurabilir. İnsan sağlığını ve güvenliğini koruyan, çevreye verilen zararı sınırlandıran, maddi hasarı azaltan ve şirketin itibarını koruyan eylemlerin en kısa sürede yapılması konusunda herkes hemfikirdir.
Ancak bu faaliyetleri çok kısa bir sürede başlatmak veya anında harekete geçmek, hangi eylemlerin kimin tarafından gerçekleştirileceğini bilmek bir plan gerektirir.
Acil Durum Planı Adımları
Acil durum planlarının 5 temel adımdan oluştuğunu söylemek mümkündür.
Bunlar;
- Önleme
- Hazırlık
- Müdahale
- Kurtarma
- Değerlendirme
Önleme
Acil durum planı kaç adım olursa olsun ilk adım her zaman önleme olmalıdır. Bir acil durumu daha meydana gelmeden önce önlemek ilk amaçtır. Bunu, risk kontrol adımlarındaki riski kaynağında ortadan kaldırma adımı olarak da ifade edebiliriz.
Tavsiye Yazı: Risk Kontrol Adımları
Acil durum planı yaparken ilk olarak, tehlikeleri, riskleri, güvenlik açıklarını, tehditleri, potansiyel şiddeti, olasılığı, sonuçları ve acil durumun işyerine olan etkisini değerlendirmek ve acil durumu önlemek için gerekli adımları planlamak gerekir.
Hazırlık
Bir acil durum veya felaket sırasında insanların ne yaptığı çok önemlidir. Ancak acil durum meydana gelmeden önce yapılanlar daha da önemlidir.
Eğitim vermek, tatbikatlar yapmak, bilgileri yedeklemek ve gerekli kaynaklara sahip olmak, acil durumlara hazırlık için kritik öneme sahiptir.
İyi hazırlanmış bir şirket veya kurum, acil durumları ve felaketleri etkin bir şekilde yönetebilir. Hazırlıklı olmayanlar ise felaketle sonuçlanan sonuçlarla karşılaşabilir.
Tavsiye Yazı: Tatbikat Nasıl Yapılır?
Müdahale
Geniş çaplı bir acil durumda genellikle herkese ve her yere müdahale etme şansı bulmak zordur. Bu nedenle müdahale öncelik sırası belrlenmeli ve buna uyulmalıdır.
Gerçek bir acil durum veya doğal afet olduğunda, önce gerekirse yaralılar için ilkyardım sağlanmalıdır. Ardından çevre veya yapıları korumak amacıyla müdahale yapılmalıdır.
Acil durum planının önleme ve hazırlık adımlarında yapılan tüm planlama ve hazırlık müdahale adımında devreye girer.
Kurtarma
Acil durum kontrol altına alındığında, temizleme veya hasar onarımına başlamak için doğru zamandır. Acil durum planının bir parçası olarak kurtarma adımı detaylı planlanmalıdır.
Birçok acil durum sonrası gerekli enerji, temel ihtiyaç malzemeleri vb. kaynaklara erişim kısıtlı olmaktadır. Herkesi etkileyen deprem, salgın hastalık gibi acil durumlar için yedek enerji ve malzeme kaynakları oluşturmak gerekebilir. Sadece iş yerini etkileyen acil durumlar için ise bu kaynakların en hızlı şekilde kim tarafından nasıl tedarik edileceği planlanır.
Tavsiye Yazı: Deprem Çantasında Bulunması Gerekenler
Değerlendirme
Bir felaketin, kazanın veya acil durumun nasıl meydana geldiğini belirleyip durumu nasıl ele aldığınızı değerlendirin ve çıkarılan dersleri acil durum planınıza uygulayın.
Bu sayede sonraki olası acil durumlar için daha etkili bir acil durum planı oluşturma şansınız olacaktır.
Acil Durum Planı Hazırlama
Acil durum planı hazırlarken, bu konuda da bir planı takip etmek çok faydalıdır. Aşağıdaki beş aşamalı planı takip ederek daha kolay ve kapsamlı acil durum planı oluşturmak mümkündür.
Plan Kapsam ve Şartlarını Belirleyin
Öncelikle acil durum planının hangi acil durumu veya hangi bölümleri kapsadığını, yetki ve sorumlulukları belirlemeniz gerekir. bunları acil durum planının ilk paragraflarında kısaca tanımlayabilirsiniz.
Bu aşamada belirlenmesi gereken noktalar aşağıdadır;
- Kapsam
- Yetki ve yönetim
- Etkilenme potansiyeli olan faaliyet veya lokasyonlar
- Gerekli ekip
- Ekip üyeleri, deneyim ve becerileri
Acil Durumu Değerlendirin ve Tanımlayın
Acil durum planını hazırlarken kapsam ve şartlar bölümünde belirlenen lokasyonlar veya faaliyetler için değerlendirme yapılmalıdır. Bu değerlendirme planın sonraki aşamalarında yapılacaklar için rehber niteliği taşır.
Bu değerlendirme aşağıdaki konuları içermelidir.
- İç ve dış ortam değerlendirmesi
- Mevcut plan ve dokümanlardaki eksiklikler
- Güvenlik açıkları
- Tehlikeler
- Yasal gereksinimler
- Riskler
- Olası bir acil durumun olasılığı ve ciddiyetinin düşünülmesi
- Olası sonuçlar
- Organizasyon üzerindeki etkisi
- Öncelikler
- Risk azaltma kontroller
Acil Durum Planı Ögelerini Oluşturun
Acil durum planları, acil durumun niteliğine göre bazı farklı ögeler içerirler. Bu ögeleri önceden belirlemek planın iskeletini oluşturmanıza da yardımcı olur.
Bunlar;
- Öncelikler
- Hedefler
- Sınırlamalar
- Yönetim yöntemleri
- Önleme, hafifletme, hazırlık, müdahale ve kurtarma gereksinimleri
- Fırsatlar, tehlikeler ve riskler
Termin Tarihleri Belirleyin
İçinde zaman kavramı olmayan bir acil durum planının tamamlanması çok zordur. İlk aşamada belirlenen yetkili kişiler tarafındna bir zaman çizelgesi yani termih tarihi belirlenmelidir.
Bu zaman çizelgesine acil durumdan etkilenecek ve acil durumda etkin görevi olan tüm tarafları dahil etmelisiniz. Tüm tarafların planın geneli ve kendi alanları ile ilgili değerlendirmelerini termin tarihlerine göre toplayıp son değerlendirmeyi yaparak planı onaylatabilirsiniz.
Planı Uygulayın ve Geliştirin
Acil durum planlarının kağıt üzerinde kalmaması için uygulanmaları ve geliştirilmeleri gerekir.
- Planı hayata geçirin
- Tüm tarafları ve müdahale ekiplerini plan hakkında eğitin
- Kaynakları ayırın
- Lojistiği düşünün
- Gerekli eğitimleri verin
- Tatbikat yapın
- Tatbikat snuçlarına göre planı gözden geçirin
- Planı planlanan aralıklarla gözden geçirin ve güncelleyin
Acil Durum Planının Dokümantasyonu
Acil durum planının, doküman olarak hazırlanması planın herkes tarafından bilinmesini sağlayacağı gibi yasal bir gerekliliktir. Bu nedenle acil durum planı aşağıdaki bölümleri içerecek şekilde doküman halinde bulunmalıdır.
Giriş: Acil durum planının tanıtımı, planın amacı, bildirilecek veya dahil edilecek yetkililer ve yasal gereksinimler, planın kapsamı, hangi acil durumları kapsadığını ve neleri kapsamadığı, planın hedefleri.
Riskler ve Tehditler: Kuruluşun risk değerlendirmesine dayalı olarak oluşan tehditler.
Operasyonel Müdahale: Planın her bir adımı için özel talimatlar veya kurallar.
Roller ve Sorumluluklar: Acil durum yönetimi ve müdahale ekiplerinin yanı sıra potansiyel yetkililerin rol ve sorumlulukları.
Kaynak Gereksinimleri: Planın geliştirilmesi ve potansiyel risklerin ve tehditlerin değerlendirilmesi yoluyla belirlenen özel kaynak gereksinimleri.
Lojistik Gereksinimler: Mali, kaynak ve destek gereksinimlerinin yanı sıra gerçek bir acil durumda tüm bu gereksinimlere nasıl eriştiğinizi inceleyin.
Plan Değerlendirme ve İnceleme: Plan değerlendirme ve gözden geçirme için prosedürünüzü ve programınızı ana hatlarıyla belirtin
Ekler – Acil durum yönetim planınız için gerekli tüm destekleyici belgeleri ekleyin.
Bu içerik İsgnedir.com yazarı tarafından oluşturulmuştur. İsgnedir.com`un belirtmiş olduğu “İçerik Kullanım İzinleri”ne bağlı kalmak kaydıyla kullanabilirsiniz.