Fazla mesai, bir işyerinde haftalık çalışma süresi olan 45 saati aşan çalışmalar olarak tanımlanır.
Tüm çalışanlar ay içinde normal çalışma süresi için aldıkları maaşa ek olarak fazla mesai için de ayrıca bir ücret alacaktır. Bu fazla mesai ücreti, normal maaşın %50 fazlası olacak şekilde hesaplanır.
Fazla Mesai kavramı 857 sayılı İş Kanunu’nun 41. maddesinde aşağıdaki şekilde düzenlenmiştir.
Madde 41 – Ülkenin genel yararları yahut işin niteliği veya üretimin artırılması gibi nedenlerle fazla çalışma yapılabilir. Fazla çalışma, Kanunda yazılı koşullar çerçevesinde, haftalık 45 saati aşan çalışmalardır.
Her bir saat fazla çalışma için verilecek ücret normal çalışma ücretinin saat başına düşen miktarının yüzde 50 yükseltilmesi suretiyle ödenir.
Fazla çalışma veya fazla sürelerle çalışma yapan işçi isterse, bu çalışmalar karşılığı zamlı ücret yerine, fazla çalıştığı her saat karşılığında 1 saat 30 dakikayı, fazla sürelerle çalıştığı her saat karşılığında 1 saat 15 dakikayı serbest zaman olarak kullanabilir. İşçi hak ettiği serbest zamanı altı ay zarfında, çalışma süreleri içinde ve ücretinde bir kesinti olmadan kullanır.
Fazla Mesai Ücreti Nasıl Hesaplanır ?
Fazla mesai kavramı 4857 sayılı İş Kanunu’nun 41. maddesinde fazla çalışma olarak ifade edilmiştir. Fazla çalışma, haftalık çalışma saati olan 45 saati aşan çalışmalardır. Yani haftalık toplamda 60 saat çalışan bir işçi 15 saat fazla mesai ücreti almalıdır.
Fazla mesai ücreti normal çalışma ücretinin saat başına düşen miktarının % 50 yükseltilmesi şeklinde hesaplanır.
Örneğin 2019 yılı için asgari ücret asgari geçim indirimi hariç aylık net 1828 TL’dir. Bu ücret aylık 225 saat çalışma karşılığı belirlenen ücrettir. Yani asgari ücret ile çalışan bir işçinin saatlik çalışma ücreti 8,12 TL olup 1 saatlik fazla mesai ücreti 12,20 TL’dir.
15 saat fazla mesai yapan bir işçi maaşına ek olarak net 182,9 TL ücret almalıdır.
Fazla mesai süresinin toplamı bir yılda 270 saatten fazla olamaz.
Fazla Sürelerle Çalışma Nedir ?
Haftalık çalışma süresi iş sözleşmelerinde belirtilmek koşuluyla 45 saatin altında belirlendiği işyerleri olabilir. Sözleşme ile belirlenen haftalık çalışma süresini aşan ve 45 saate kadar yapılan çalışmalar fazla sürelerle çalışma olarak tanımlanır.
Fazla sürelerle çalışmalarda, her 1 saat fazla çalışma için verilecek ücret normal çalışma ücretinin saat başına düşen miktarının % 25 yükseltilerek ödenir.
Fazla Mesai İzin Olarak Verilir Mi ?
Bir çok işyeri, çalışanların yaptıkları fazla mesai sürelerini izin olarak vermektedir. Fazla mesai yani fazla çalışma süreleri çalışanlara izin olarak verilebilir.
İzin süreleri hesaplanırken fazla mesai ücreti hesaplama yöntemi uygulanır. Her 1 saat fazla mesai için 1,5 saatlik izin kullanılabilir. Yani aylık 10 saat fazla mesai yapan bir çalışan toplamda 15 saat izin kullanma hakkı elde eder. Bu da günde 7,5 saat çalışma yapılan bir işyerinde 2 gün izin olarak kullanılır.
Fazla Çalışması Yasak Olan Kişiler
Kendi rızasıyla fazla mesai yapmak istemeyen, bunun için iş sözleşmesinde ya da dilekçesinde onay vermemiş çalışanlara fazla mesai yaptırılması yasaktır. Fazla çalışma yapma konusunda çalışanın onayının alınması zorunludur.
Ancak işverenler genellikle işe giriş sırasında imzalanan iş sözleşmesi ile çalışandan fazla mesai onayı alırlar. Ancak aşağıdaki gruptan kişilere fazla mesai onayı vermiş olsa bile fazla mesai yaptırılamaz.
- 18 yaşını doldurmamış kişiler
- Hamile, yeni doğum yapmış ve çocuk emziren çalışanlar
- Kısmi süreli çalışan kişiler
- Sağlığının elvermediğini belgeleyen çalışanlar
- Yer altı maden işlerinde çalışanlar.
Bu kişilerin onay vermiş olsalar bile fazla çalışma yapmaları yasaktır.
Bu içerik İsgnedir.com yazarı tarafından oluşturulmuştur. İsgnedir.com`un belirtmiş olduğu “İçerik Kullanım İzinleri”ne bağlı kalmak kaydıyla kullanabilirsiniz.