Çalışmaktan kaçınma hakkı, çalışanların karşılaştıkları veya karşılaşacakları ciddi tehlikelerden dolayı işverenden tedbir alınmasını isteme veya işi bırakma hakkıdır.
Çalışmaktan kaçınma hakkı, 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu‘nun 13. maddesinde yer alır.
Çalışmaktan kaçınma hakkı
MADDE 13 – (1) Ciddi ve yakın tehlike ile karşı karşıya kalan çalışanlar kurula, kurulun bulunmadığı işyerlerinde ise işverene başvurarak durumun tespit edilmesini ve gerekli tedbirlerin alınmasına karar verilmesini talep edebilir. Kurul acilen toplanarak, işveren ise derhâl kararını verir ve durumu tutanakla tespit eder. Karar, çalışana ve çalışan temsilcisine yazılı olarak bildirilir.
(2) Kurul veya işverenin çalışanın talebi yönünde karar vermesi hâlinde çalışan, gerekli tedbirler alınıncaya kadar çalışmaktan kaçınabilir. Çalışanların çalışmaktan kaçındığı dönemdeki ücreti ile kanunlardan ve iş sözleşmesinden doğan diğer hakları saklıdır.
(3) Çalışanlar ciddi ve yakın tehlikenin önlenemez olduğu durumlarda birinci fıkradaki usule uymak zorunda olmaksızın işyerini veya tehlikeli bölgeyi terk ederek belirlenen güvenli yere gider. Çalışanların bu hareketlerinden dolayı hakları kısıtlanamaz.
(4) İş sözleşmesiyle çalışanlar, talep etmelerine rağmen gerekli tedbirlerin alınmadığı durumlarda, tabi oldukları kanun hükümlerine göre iş sözleşmelerini feshedebilir. Toplu sözleşme veya toplu iş sözleşmesi ile çalışan kamu personeli, bu maddeye göre çalışmadığı dönemde fiilen
çalışmış sayılır.
(5) Bu Kanunun 25 inci maddesine göre işyerinde işin durdurulması hâlinde, bu madde hükümleri uygulanmaz.
Çalışmaktan Kaçınma Hakkı Nasıl Uygulanır?
İşyerinde mevcut olan veya gerçekleşme potansiyeli bulunan ciddi ve çalışanın maruz kalma ihtimali yüksek olan tehlikeler ile ilgili çalışanlar iş sağlığı ve güvenliği kuruluna başvurarak önlem alınmasını talep edebilir.
İş sağlığı ve güvenliği kurulu bulunmayan işyerlerinde çalışan bu talebini işveren veya işveren vekiline iletmelidir.
Mevcut tehlikenin tespit edilmesi sonrasında gerekli önlemler alınıncaya çalışanlar çalışmaktan kaçınma hakkını kullanabilirler.
Çalışanların bu hak nedeniyle çalışmaktan kaçındığı dönemdeki ücreti ile kanunlardan ve iş sözleşmesinden doğan yıllık izin gibi diğer hakları saklıdır.
Tehlikenin önlenemez olduğu veya her an zarar görme ihtimalinin yüksek olduğu durumlarda çalışanlar kurul veya işverene başvuru yapmadan güvenli bir alana giderek bekleme hakkına sahiplerdir.
Bu duruma örnek olarak kısa süre içinde önlem almaya vakit bulunmayan ve patlama riski taşıyan ekipmanlar örnek gösterilebilir.
Çalışmaktan Kaçınma Hakkı Kullanılırsa Çalışan İzinli Mi Sayılır?
Çalışanlar, belirlenen tehlike ve riskler ortadan kalkana kadar çalışmaktan kaçınma hakkını kullanması durumunda çalışmış sayılmaktadırlar.
Ancak, 6331 sayılı iş sağlığı ve güvenliği kanunu 25. madde kapsamında Bakanlık iş müfettişlerince yapılan denetimler sonucu işin durdurulması halinde, işveren çalışanların ücretini aynen ödemek veya farklı bir işte görevlendirmekle yükümlüdür.
Salgın Hastalıklar Nedeniyle Çalışmaktan Kaçınma Hakkı Kullanılabilir Mi?
Salgın hastalıklar bölgesel, küresel veya sadece işyeri sınırları içinde yaşanabilirler. Bu gibi salgın hastalıklarda yapılan iş, hastalığın bulaşma yollarını içeriyorsa ve resmi kurumlar tarafından belirlenen önlemler alınmıyorsa çalışmaktan kaçınma hakkı doğmaktadır.
Örneğin Covid-19 salgınına karşı Sağlık Bakanlığı ve Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı tarafından işyerlerinde alınması gereken tedbirler alınmıyorsa çalışanlar bu haklarını kullanabilirler.
Bu içerik İsgnedir.com yazarı tarafından oluşturulmuştur. İsgnedir.com`un belirtmiş olduğu “İçerik Kullanım İzinleri”ne bağlı kalmak kaydıyla kullanabilirsiniz.