Karpal tünel sendromu, el ve kolda ağrı, uyuşukluk ve karıncalanmaya neden olan yaygın bir durumdur. Bu durum, eldeki ana sinirlerden biri olan medyan sinirlerin sıkışması sonucunda ortaya çıkar. Eğer elinizde uyuşukluk, karıncalanma veya halsizlik hissediyorsanız, mutlaka karpal tünel sendromu için muayene olmanız gerekir.
Çoğu hastada karpal tünel sendromu eğer tedavi edilmezse zamanla kötüleşir. Bu nedenle erken tanı ve tedavi önemlidir. Erken teşhis edildiğinde genellikle bir bilek ateli takmak veya belirli aktivitelerden kaçınmak gibi basit önlemlerle tedavi edilebilir.
Karpal Tünel Sendromu Nedenleri
Karpal tünel adı verilen alan, el bileğinin içinde 2-3 cm genişliğinde, el sinirlerini koruyan tünel şeklinde bir bölümdür. Bu tünel, parmakları hareket ettiren sinir ve tendonları korur. Çeşitli durumlar sonucunda bu tünel çeperleri kalınlaştığında, içinden geçen sinirlere baskı yaparak ağrı ve uyuşukluğa neden olur. Yani karpal tünel sendromunun başlıca nedeni, sinirleri saran tünel şeklindeki yapının kalınlaşmasıdır.
Karpal tünel sendromu genellikle birçok faktörün birleşmesi sonucunda meydana gelir. Ayrıca yapılan araştırmalarda kadınların ve yaşlıların bu rahatsızlığı yaşama ihtimalinin daha fazla olduğunu olduğunu göstermektedir.
Karpal tünel sendromu için genel risk faktörleri şunlardır:
Genetik Koşullar
Karpal tünel sendormu nedenleri arasında en önemli faktörlerden biri genetik özelliklerdir. Karpal tünel bölümü, bazı kişilerde daha küçük olabilir veya sinir bulunan alanda bazı anatomik farklılıklar olabilir. Bu da tünel bölümünün daha kolay kalınlaşmasına neden olarak sinirlere baskı yapar.
Tekrarlayan El Kullanımı
Aynı el ve el bileği hareketlerini ya da aktivitelerini uzun bir süre boyunca tekrarlamak, el bileğindeki tendonları kalınlaştırabilir ve sinir üzerinde baskı yapan şişmeye neden olabilir.
Sürekli el işi yapılan tekstil atölyeleri, klavye ve mouse kullanımı nedeniyle ofis çalışmaları gibi durumlar uygun olmayan ergonomi şartları nedeniyle karpal tünel sendromu oluşmasına neden olabilir.
Ayrıca ellerin çok kullanıldığı çamaşır yıkama ve temizlik gibi ev işleri nedeniyle ev hanımlarında da yoğun olarak ortaya çıkar.
El ve Bilek Pozisyonu
El ve el bileğinin aşırı gergin veya uzanarak yaptığı hareketler sonucunda sinirler üzerindeki baskı artırabilir. Özellikle ofis çalışmalarında klavye ve mouse kullanımı el ve bilek pozisyonunu en fazla etkileyen etkenlerin başında gelir.
Gebelik
Hamilelik sırasında hormonal değişiklikler nedeniyle karpal tünel’de şişme meydana gelebilir.
Sağlık Koşulları
Diyabet, Romatizma Hastalıkları ve tiroid bezi dengesizliği karpal tünel sendromu ile ilişkili durumlardır.
Karpal Tünel Sendromu Belirtileri
Karpal tünel sendromunun belirtileri şunları içerebilir:
⇒ Başparmak, işaret, orta ve yüzük parmaklarında uyuşma, karıncalanma, yanma ve ağrı.
⇒ Başparmak, işaret, orta ve yüzük parmaklarında zaman zaman şok benzeri sızlamalar.
⇒ Koldan omuzlara doğru uzayan ağrı veya karıncalanma
⇒ Elde zayıflık ve hissizlik. Bu durum, kıyafetleri düğmeleme gibi hareketlerin gerçekleştirilmesini zorlaştırabilir.
⇒ Zayıflık, uyuşma veya hareket algılama duyusu kaybından dolayı cisimleri düşürmek.
Karpal tünel sendromu belirtileri genellikle belirli bir sakatlık durumu olmaksızın yavaş yavaş başlar. Özellikle gece saatlerinde, vücut dinlenmeye geçtiğinde belirtiler biraz daha şiddetli hissedilir. Ayrıca gece uykuya daldıktan birkaç saat kadar sonra tüm elde şişme, uyuşma ve karıncalanma hissi oluşur. Hasta, parmaklarının sertleştiğini, ellerinin şişip gerildiğini hisseder; fakat gerçekte objektif bir değişiklik gözlenmez.
Gün boyunca, genellikle telefon kullanma, araba sürme, kitap okuma gibi bileği öne veya arkaya doğru bükülmesine neden olan uzun süreli hareketlerde belirtiler ortaya çıkar.
Bazen bir gece içinde birçok kez tekrarlayan uyuşmalar olur ve hastalarda ciddi uyku bozukluğuna yol açar. İlerleyen dönemde ise kuvvet kaybı ile beraber avuç kaslarında erime ortaya çıkar.
Korunma Yolları
Karpal tünel sendromu, çalışma ve yaşam alışkanlıklarımıza dikkat edilerek rahatlıkla önlenebilen bir rahatsızlıktır. Özellikle tekrarlayan el hareketleri azaltılıp ve doğru duruş şekilleri öğrenildiğinde karpal tünel sendromu oluşma ihtimali çok azalır.
Bunun yanında tekrarlayan el kullanımı sırasında ara dinlenmeleri ve bilek desteği gibi yardımcı ekipmanlar da karpal tünel sendromu oluşumunu engelleyen faktörlerdir.
Karpal Tünel Sendromu Tedavisi
Karpal tünel tedavisi, egzersiz ve ameliyat olmak üzere iki farklı şekilde uygulanan bir tedavidir. Erken teşhis edilir ve tedavi edilirse, karpal tünel sendromunun belirtileri genellikle ameliyatsız olarak ortadan kaldırılabilir.
Ameliyatsız karpal tünel sendromu tedavisi yöntemlerinin başında egzersizler ve alışkanlık değişiklikleri gelir. Bir çok durumda çeşitli egzersizler yapılarak bilekte yer alan karpal tüneli rahatlatılabilir.
Ayrıca karpal tünel ağrılarına neden olan aktiviteler veya çalışma koşullarını değiştirmek de ameliyatsız karpal tünel tedavisi olarak en etkili yöntemlerden birisidir. Çalışma koşullarını kalıcı olarak değiştirmek çoğu zaman karpal tünel sendromunun en iyi tedavi yöntemidir.
Egzersiz ve çalışma koşullarını değiştirerek kendiliğinden tedavi edilemeyen seviyede rahatsızlık varsa gece yatarken takılan bilek desteği veya atel gibi malzemeler de karpal tünel tedavisi için etkili yöntemlerdir. Bu malzemeler sayesinde bilek düz tutularak karpal tünel bölgesi üzerindeki baskı azaltılarak tedavi edilir.
Genetik nedenlerle meydana gelen karpal tünel sendromu tedavisi için kortikosteroid veya kortizon tedavisi uygulanabilir.
Karpal Tünel Egzersizleri
Karpal tünel sendromu, kas ve sinirlerin olağan dışı durumları nedeniyle oluşan bir rahatsızlık olduğundan henüz başlangıç seviyesindeyken fizik tedavi yöntemleri ile tedavi edilebilir. Bunların başında herkesin kendi başına uygulayabileceği karpal tünel egzersizleri gelir. Aşağıda 3 adımdan oluşan basit egzersizleri düzenli olarak tekrarladığınızda hem karpal tünel sendromu etkileri azalmış olacak hem de ilerleyen dönemde hastalığa yakalanma riski azalacaktır.
⇒ İki elinizi yukarıdaki gibi parmaklardan birleştirin ve şekildeki hareketi en az 10 defa tekrarlayın. Bu hareket sayesinde üzerinde baskı olan sinirler gevşeyerek rahatlayacaktır.
⇒ İki elinizi de şekildeki serbest olarak gibi sallayın. Bu hareketi her 2 saatte bir 1 dakika boyunca tekrarlayın.
⇒ Bileğinizi diğer elinizle şekildeki gibi esnetin. Bu hareketi 20 saniye tekrarlayıp aynı şekilde diğer elinize de uygulayın. Bu hareketi her eliniz için saatte bir 2 veya 3 defa tekrarlayın. Birkaç hafta içinde günde 2-3 defa yapabilirsiniz.
Bu egzersizlerin temel amacı, gerilen ve baskı yapılan sinirleri ve karpal tüneli gevşeterek rahatlatmaktır. Düzenli yapıldığında hem karpal tünel sendromu tedavisi hem de karpal tünel sendromu önleme yöntemi olarak kullanılabilir.
Karpal Tünel Sendromu Ameliyatı
Cerrahi işlem uygulanmayan egzersiz gibi tedavilerin yeterli gelmediği durumlarda karpal tünel sendromu ameliyatı yapılabilir. Bu ameliyatlar çoğunlukla hastalığı kalıcı olarak tedavi ederler.
Karpal tünel sendromu için iki farklı cerrahi teknik uygulanabilir. Bunlar açık ameliyat ve endoskopik ameliyat olarak adlandırılır. Her iki yöntemde de amaç tünelin çevresini oluşturan bağları keserek medyan sinir üzerindeki basıncı azaltmaktır. Bu işlem tünelin büyüklüğünü arttırır ve medyan sinir üzerindeki basıncı azaltır.
Açık ameliyatta, avuç içinde açılan küçük bir kesik sayesinde karpal tünel genişletilir ve medyan sinir üzerindeki baskı azaltılır. Endoskopik ameliyatta ise avuç içine açılan küçük bir delikten mikroskobik kamera ve özel bir bıçak sokularak karpal tünel genişletilir.
Çoğu durumda, karpal tünel ameliyatı sonrasonda hasta ayakta tedavi edilir. Karpal tünel ameliyatı hem genel hem de lokal anestezi şeklinde yapılabilir.
Ameliyattan hemen sonra, elinizi kalp seviyesi üzerinde tutmanız ve şişmeyi azaltıp sertliği önlemek için parmaklarınızı hareket ettirmeniz tavsiye edilir. Avuç içinde açılan bölüm nedeniyle birkaç hafta ila birkaç ay arası ağrı çekilebilir. Elin kavrama ve tutma kuvveti genellikle ameliyattan yaklaşık 2 ila 3 ay sonra eski halini alacaktır. Çoğu durumda karpal tünel ameliyatı kalıcı olur ancak tam olarak iyileşme sürecinin bir yıl kadar sürebildiği unutulmamalıdır.