Yazın yaklaşması ve havaların ısınması ile beraber günlük hayatımızda güneş çarpması gibi riskler ortaya çıkar. Özellikle tatil bölgelerinde, güneş ışınlarının doğrudan vücuda geldiği ortamlarda farkında olmadan güneş çarpması tehlikesi ile karşı karşıya kalabiliriz. Güneş çarpması belirtileri sayesinde bu rahatsızlığın tedavisi hızlı şekilde yapılabilir.
Tavsiye Yazı: Aşırı Sıcak Havaların Zararları
Güneş Çarpması Nedir ?
Güneş Çarpması, sıcak nedeniyle vücut sıcaklığının 41 dereceden fazla bir seviyede bir süre kalması sonucunda sinir sisteminde görülen bozukluklar olarak tanımlanabilir.
Güneş çarpması, en çok çocuklar ve yaşlılar üzerinde etkilidir. Ayrıca diyabet, tansiyon ve kalp hastalıkları olanlar, aşırı alkol kullananlar da yüksek risk altındadırlar. Güneş çarpması, hafife alınmaması gereken çok ciddi bir sağlık sorunudur. Özellikle hastanın bilincinde kapanma ve görmesinde zorlanma gibi durumlara neden olmuşsa, zaman kaybetmeden tıbbi bakım sağlanması gerekiyor. Bu dönemde acil tedavi edilmezse koma, kalıcı nörolojik sorunlara veya hastanın hayatını kaybetmesine neden olabilir.
Güneş çarpması nedeniyle bilinç kaybı yaşayan hastaların yüzde 15-20 ihtimalle hayatını kaybettiği görülmektedir.
Güneş Çarpması Belirtileri Nelerdir ?
Güneş çarpmasının en önemli belirtisi, vücudun kendi sıcaklığını düzenleme mekanizması bozulduğu için ateşin 40-41 derecelere yükselmesidir. Bunun yanında baş ağrısı ve dönmesi, bulantı, terleyememe, bilinç kaybı, kalp hızında artma, kol ve bacaklarda kramplar da güneş çarpması belirtileri olarak dikkat edilmesi gereken durumlardır.
Cildin kuruyup kırmızı renk alması ve huzursuzluk da güneş çarpması belirtisi veya farklı bir deyişle güneş geçmesi belirtileri olarak görülebilir.
Güneşten Korunmak için Yapılması Gerekenler
Uygun giyecekler giyin
Yaz mevsime uygun, vücudun sıcaklığını çok yükseltmeyecek, terletmeyecek, açık renkli ince ve pamuklu-keten kıyafetler güneş çarpmasına karşı en etkili korunma yollarından biridir. Ayrıca geniş kenarlı hafif şapkalar takmak da işe yarayan bir yöntemdir.
Doğrudan güneşe çıkmayın
Saat 11.00-15.00 arası yani güneş ışınlarının en dik açıyla geldiği saatlerde güneşe çıkılmaması gereklidir. Bu saatlerde güneşleniyorsanız güneş kreminin de tam olarak koruma sağlamayacağını unutmayın.
Bol su için
Yaz mevsiminde susamayı beklemeden düzenli olarak sürekli su tüketmeye özen gösterilmelidir. Yetişkin bir insanın günde 2,5 – 3 litre yani 10-15 su bardağı su içmesi gerekir. Suyun yanında terle beraber kaybettiğimiz mineralleri almanız faydalı olabilir. Bunun için ayran gibi tuzlu içecekler veya maden sodası tüketilebilir.
Vücut sıvısının miktarını belirlemek için idrar rengine bakabiliriz. Eğer idrar rengi koyu ve idrar miktarı azsa vücuda sıvı gerekiyor demektir.
Alkol ve kafein tüketmeyin
Özellikle sıcak günlerde ve saatlerde alkol ve kafein içeren içecekler tüketmeniz, vücudunuzun ısısını ayarlayan mekanizmayı olumsuz etkiler. Bu nedenle öğle saatlerinde bu tür içecekler tüketmemeli, isteniyorsa akşam saatlerinde tüketilmelidir.
Hafif besinler tüketin
Güneşin en etkili olduğu saatlerde aşırı yağlı, sindirimi zor yiyeceklerden kaçının. Çünkü vücudumuz ağır yemekleri sindirmek için uğraşırken ısı mekanizmasını ayarlamakta zorlanır. Ağır ve yağlı yiyecekler yerine sık sık ve az az meyve ve sebze yemek daha rahat sindirim yapmanıza neden olacaktır.
Spor saatine dikkat edin
Ultraviyole ışınlarının en yoğun olduğu 11.00-15.00 saatleri arasında, güneş altında spor faaliyetleri yapmaktan kaçının.
Sık sık duş alın
İmkanınız varsa vücudunuzun ısısını düşürebilmek için sık sık duş alın. Duş aldığınız suyun sıcaklığı vücut sıcaklığınızı normal sıcaklık ile dengeleyecek şekilde olmasına dikkat edin. Çok soğuk suda duş almak da vücudunuza zarar verecektir.
Tavsiye Yazı: Güneş Çarpmasına Karşı Alınacak Önlemler
Güneş Çarpması Tedavisi
Güneş çarpması yaşadığını düşündüğünüz bir hastayı öncelikle sıcak ortamdan serin ve hava akımının olduğu bir alana alın. Rahat nefes alabilmesi ve vücudunun soğuması için üzerindeki kıyafetleri gevşetip, çıkarın.
Vücut sıcaklığını düşürmek için soğuk su veya duş uygulayın. Kasık, boyun ve koltuk altlarına soğuk uygulayın. Bu noktalar ana damarların geçtiği noktalar olduğundan kan basıncını dengelemek için en etkili noktalardır.
Sıcak çarpmasıyla gerçekleşebilen yüksek vücut sıcaklığını düşürmek için ateş düşürücü verilmez.
Kişinin bilinci açıksa sıvı alması için sıvı ve biraz tuz vermeye çalışın. Sıvı verirken tıkanmaması için dik oturduğundan emin olun. Bilinci açık değilse ve kusuyorsa ilkyardım uygulamakla vakit kaybetmeden yan yatırıp acil olarak sağlık kuruluşuna ulaştırın.
İşyerleri için sıcak hava önerileri
İşyeri sahibi veya yönetici olan kişilerin sıcak çarpması veya güneş çarpması gibi tehlikelerin etkilerini azaltması mümkündür. Özellikle kronik kalp, tansiyon, şeker, böbrek gibi hastalığı olan, yaşlılar ve hamile çalışanlara aşırı sıcak günlerde idari izin verilebilir.
Ayrıca işyeri önünde açık dinlenme alanları varsa bu alanlarda serin yerler, su havuzları, fıskiyeler oluşturulabilir.
Bunun yanında sık dinlenmeler veya mesai saatlerinin esnekleştirilmesi çalışanların hem daha rahat hem de daha verimli çalışmasını sağlayacağı gibi sıcak havanın olumsuz etkilerini de azaltacaktır.