Kesme taşı, özellikle imalat ve inşaat sektöründeki iş yerlerinde yaygın olarak kullanılan bir ekipmandır. Kesme taşları, metal, taş, seramik gibi çeşitli malzemeleri kesmek ve taşlamak için kullanılır. Ancak kesme taşları hatalı kullanıldığında veya uygun şekilde muhafaza edilmediğinde patlayabilir. Bu patlamalar, çalışanlara ciddi yaralanmalara neden olabilir.
Kesme Taşları İş Kazalarının Nedenleri
Birçok ekipmanda olduğu gibi, kesme taşları nedeniyle meydana gelen kazaların en büyük nedenlerinin başında hatalı kullanım gelir. Yapılan işe uygun olmayan ekipman kullanmak veya ekipmanı hatalı kullanmak en önemli kaza sebebidir.
- Hatalı Kullanım: Kesme taşları, uygun açıyla ve doğru hızda kullanılmalıdır. Aksi takdirde taş patlayabilir, yani parçalanıp spiral aletinin de hızıyla çok yüksek hızla etrafa fırlayabilir.
- Taşın İşlenecek Malzemeye Uygun Tipte Olmaması: Her malzeme türü için farklı tipte kesme taşları kullanılmalıdır. Yanlış tipte taş kullanmak, taşın patlamasına neden olabilir.
- Taşın Son Kullanma Tarihinin Geçmiş Olması: Kesme taşlarının bir son kullanma tarihi vardır. Son kullanma tarihi geçmiş taşlar kullanılmamalıdır.
- Taşın Hasar Görmüş Olması: Hasar görmüş taşlar kullanılmamalıdır.
- Taş Değişimlerinin Anahtar İle Yapılmaması: Taş değişimleri mutlaka anahtar ile yapılmalıdır. Taş yere düşürülerek veya elle değiştirilerek çıkarılmamalıdır.
Kesme Taşı Kazalarını Önlemek İçin Alınacak Önlemler
Kesme taşları, yanlış kullanıldığında ciddi yaralanmalara neden olabilen aletlerdir. Aslında, kesme taşları için tek başına alet demek doğru olmayabilir çünkü bir spiral makinesinin ucuna takılan malzemelerdir. Ancak, her koşulda kesme taşı kullanırken dikkatli olunmalı ve gerekli önlemler alınmalıdır.
Yapılacak İşe Uygun Kesme Taşı
Öncelikle işlenecek malzemeye ve yapılacak işleme uygun bir taş seçilmelidir. Uygun kesme taşını seçmek, işlemin güvenliği ve etkinliği açısından kritik öneme sahiptir. Taşın RPM değeri (dakikadaki devir sayısı), işyerinde kullanılan kesme motorunun RPM değerinden büyük olmalıdır. Bu değerleri hem kesme taşının üzerinde hem de kesme motorunun üzerinde görebiliyor olmanız gerekir. Eger acık şekilde RPM değeri belirtilmemişse kullanım kılavuzu veya üretici talimatları kontrol edilmelidir.
- Malzeme Uygunluğu
- Metal, Taş veya Seramik: Her malzeme türü için özel olarak tasarlanmış kesme taşları vardır. Örneğin, metal kesimi için tasarlanmış bir taş, taş veya seramik kesiminde kullanılmamalıdır.
- Aşındırıcı Özellikler: Kesme taşının aşındırıcı özellikleri, işlenecek malzemeye uygun olmalıdır.
- RPM (Devir Sayısı) Uygunluğu
- Kesme Taşı RPM Değeri: Kesme taşının üzerindeki RPM değeri, işyerinde kullanılan kesme motorunun RPM değerinden büyük olmalıdır. Bu, taşın güvenli bir şekilde kullanılabilmesi için önemlidir.
- Kesme Motoru RPM Değeri: Kesme motorunun RPM değeri, genellikle cihazın üzerindeki etikette veya kullanım kılavuzunda belirtilir.
- Kontrol Edilmesi: Eğer taş veya kesme motorunun RPM değeri açıkça belirtilmemişse, kullanım kılavuzu veya üretici talimatları kontrol edilmelidir.
Örnek Uygulama
- Metal Kesme: Metal kesmek için özel olarak tasarlanmış, yüksek RPM değerine sahip kesme taşları kullanılmalıdır. Metal kesme taşları genellikle daha ince ve daha serttir, bu da daha hassas ve temiz kesimler sağlar.
- Taş ve Beton Kesme: Taş ve beton gibi sert malzemeler için daha kalın ve dayanıklı taşlar kullanılır. Bu taşlar, malzemenin sertliğine dayanabilecek şekilde tasarlanmıştır.
- Kesme veya taşlama için uygun bir taş seçilmelidir.
- Taş devir hızının taş motoru devir hızından büyük olması kontrol edilmelidir.
- Kesme taşı “Son Kullanma Tarihi” kontrol edilmelidir.
Kesme Taşının Hatalı Uygulaması
Taşın Doğru Takılması
Bir başka hatalı kullanım kaynaklı kaza sebebi, taşın kesme motoruna doğru takılmaması ve kesme işinin hatalı yapılmasıdır. Taşı, kesme motoruna mutlaka talimatlara uygun şekilde takın. Taşın sağlam bir şekilde takıldığından ve herhangi bir şekilde sağlanmadığından emin olunmalıdır.
Kesme Açısı ve Basınç Kontrolü
Kesme veya taşlama yaparken kesme açısı ve basınç kontrol altında tutulmalıdır. Böylece taşın sıkışıp kırılması önlenebilir.
Eğitim ve Bilgilendirme
Kesme işinde çalışanlar, kesme taşları ile ilgili gerekli eğitimleri almalıdır. Eğitimlerde, kesme taşlarının nasıl kullanılacağı, hangi durumlarda tehlikeli olduğu ve alınması gereken önlemler gibi konularda bilgi verilmelidir.
Kişisel Koruyucu Donanım Kullanımı
Kesme taşı ile çalışanlar mutlaka uygun kişisel koruyucu ekipman kullanarak çalışmalıdır. Bu ekipmanlar şunlar olabilir:
- Koruyucu Kıyafet: Vücudu koruyacak şekilde tasarlanmış, dayanıklı malzemelerden yapılmış giysiler.
- Maske: Toz ve partiküllere karşı koruma sağlayan, solunum yollarını koruyan maskeler.
- Gözlük: Gözleri, taş parçacıklarından ve diğer uçan cisimlerden koruyacak koruyucu gözlükler.
- İş Eldiveni: Elleri kesiklere ve aşınmalara karşı koruyan dayanıklı eldivenler.
- İş Ayakkabısı: Ayakları ağır cisimlerin düşmesi gibi kazalardan koruyan, çelik burunlu veya dayanıklı iş ayakkabıları.