Araç lastikleri, motorlu araçlar için en önemli parçalar arasında ilk sıralarda gelir. Araçların yere teması sadece lastikler ile olduğu düşünüldüğünde doğru lastik seçimi son derece önemli hale gelir. Özellikle kış aylarında kış lastiği kullanmak, bir çok kazayı önlemektedir.
Araç lastikleri, araçların yol tutuşu ve fren mesafesi ile doğrudan ilgilidir. Trafik kazalarının büyük çoğunluğu da sizin veya diğer araçların yol hakimiyetini kaybetmesi, kayması veya yeterli mesafede duramaması nedeniyle meydana gelir. Yani doğru lastik seçimi yaparak trafik kazalarının büyük çoğunluğu önlenebilmektedir.
Lastik Seçimi Nasıl Yapılır ?
Aracınızın hem yol güvenliği hem de yakıt verimi açısından üretici tarafından önerilen lastik tipleri ve özelliklerinde lastik seçimi çok önemlidir.
Araç üreticileri, ürettikleri her araç için ideal lastik özelliklerini belirlemiştir. Bu özellikler lastik ölçüsü, yük endeksi ve hız sınıfı olarak belirlenir.
Lastik Ölçüsü ⇒ Lastik genişliği (A), en/boy oranı (B) ve lastik çapını (C) ifade eder.
Yük Endeksi (D) ⇒ Lastiğin taşıyabileceği maksimum yük miktarını kg olarak ifade eder. Örneğin yük endeksi 91 olan bir lastik 615 kg ağırlık taşıyabilir.
Hız Sınıfı (E) ⇒ Lastiğin ulaşabileceği en yüksek hızı ifade eder.
Lastiklerin yük endeksi ve hız sınıflarını aşağıdaki tabloda görebilirsiniz.
Aracınız için hangi ebat ve özelliklerde lastik kullanmanız gerektiği araçların kullanma kılavuzlarında veya sürücü kapısının iç bölümünde yazmaktadır.
Lastik Seçimi Yaparken Dikkat Edilmesi Gerekenler
Aracınızın tüm lastiklerinin aynı marka, model ve ebatlarda olması çok önemlidir. Üretici tarafından özellikle belirtilmediyse farklı lastik kullanmaktan kaçının. Özellikle lastik kanal şekilleri, aracın ıslak zeminde yol tutuşunu etkilemektedir. Farklı lastiklerin yol tutuş seviyeleri farklı olacağından aracın yol hakimiyetini kaybetme riski yüksektir.
Lastikleri, aracı kullanacağınız yerdeki hava koşullarına uygun olarak seçmelisiniz. Hava sıcaklığının sürekli olarak ortalama 7 derecenin altında olduğu bölgelerde mutlaka kış lastiği kullanılmalıdır.
Lastik üretim tarihlerine dikkat etmelisiniz. Lastik üzerinde lastiğin üretildiği hafta ve yılı gösteren 4 haneli bir kod bulunur. Örneğin 2618 kodu bulunan bir lastik 26. haftada ve 2018 yılında üretilmiştir. Lastik üretim tarihleri, lastik ömrü açısından çok önemlidir. Lastiklerin -hiş kullanılmasa bile- yaklaşık 10 yıl kullanım ömrü vardır. Yani siz 2016 yılında üretilmiş bir lastik aldığınızda lastiğin yaklaşık 3 yıllık kullanım ömrü raftayken geçmiş olacak ve en fazla 7 yıllık kullanımdan faydalanabileceksiniz.
Tüm lastiklerin üzerinde lastiğin üç temel özelliğini derecelendiren bir etiket olma zorunluluğu vardır. Bu 3 özellik şunlardır.
⇒ Yuvarlanma Direnci (Yakıt Tüketimi)
⇒ Islak yolda tutunma (Fren mesafesi)
⇒ Gürültü
Bu etiket alacağınız lastiği yakıt tüketimi, ıslak yolda fren mesafesi ve gürültü seviyesi hakkında size bilgi verecektir.
Kış Lastiği Nedir ?
Kış lastiği, soğuk hava koşullarında kullanılmak üzere üretilmiş lastiklere verilen isimdir. Kış lastiği, diğer lastiklere göre farklı malzemeden üretilmesi nedeniyle 7 dereceden daha soğuk hava koşullarında normal lastiklere göre daha iyi yol tutuşu ve %40’a kadar daha kısa durma mesafesi sağlar.
Bu nedenle ülkemizde kış aylarında mutlaka kış lastiği takmak gerekir.
İyi bir kış lastiği en az C seviyesinde ıslak yolda tutunma özelliği taşımalıdır.
Kış Lastiği Otomobillere Zorunlu Mu ?
Ülkemizde şehirlerarası karayollarında yolcu ve eşya taşımalarında kullanılan taşıtlarda her yılın 1 Aralık ile takip eden yılın 1 Nisan tarihleri arasında kalan dört aylık dönemde kış lastiği kullanılması zorunludur. Yani kış lastiği takma tarihi 1 Aralık’ta başlar 1 Nisan’da biter.
Kış lastiği uygulaması sadece ticari amaçla kullanılan araçlar için geçerli olup hususi araçlar için zorunluluk yoktur. Ancak trafik kazalarını önlemek amacıyla her türlü aracın kış lastiği takması çok önemlidir.
Kış aylarında kar nedeniyle yolda kalan araçların çoğunluğunun kış lastiği takılmamış hususi otomobiller olduğunu söyleyebiliriz. Yolda kalan otomobillerin yolu kapaması nedeniyle kış lastiği olan araçlar da yola devam edememektedir.
Kış lastiği, aracın tüm lastiklerine takılmalı, yedek lastikler de kış lastiği olmalıdır. Yani sadece ön veya arka lastiklerin kış lastiği olması güvenlik açısından fayda sağlamaz.
Kamyon, çekici, tanker ve otobüslerde kış lastiği diş derinliği 4 mm’den, kamyonet, minibüs ve otomobil türü araçlarda kış lastiği diş derinliği 1,6 mm’den az olamaz. Ancak kamyon ve otobüslerde 6 mm, otomobillerde ise 3 mm olması çok önemlidir.
Kış Lastiği Nasıl Anlaşılır ?
Kış lastiği olarak kış şartlarına uygun üretilen lastiklerin yanak bölümünde kar işareti vardır. Bu işarete sahip lastikler kış lastiği olarak kabul edilir.
Araç üreticisi tarafından kış lastiği için özel ebat ve özellik belirtilmediyse seçilecek kış lastiğinin aracın üzerindeki standart yaz lastiği ile aynı özellikleri taşımalıdır. Sadece kış lastiği için daha düşük hız sınıfı lastik tercih edilebilir ancak bu durum mutlaka sürücü panelinde sürücünün net şekilde göreceği alanda belirtilmelidir.
Seçilen Kış Lastiğinin mutlaka üzerinde “Kış Lastiği” işaretinin olması ve aracın tüm tekerleklerine takılması gerekir.
Kış Lastikleri zaman zaman kar lastiği ile karıştırılmaktadır. Kar lastiği, sadece kar üzerinde kullanılmak üzere tasarlanmış lastiklerdir. Bu tür lastikler kışın soğuk ancak kuru havalarda yeterli yol tutuşu sağlamaz. Dolayısıyla kış lastiği olarak kullanılması doğru değildir.
Lastik Bakımı Nasıl Yapılır ?
Araç lastik bakımlarının zamanında ve doğru yapılması halinde lastikler kullanım ömrü bitene kadar iyi performans gösterecek ve yol güvenliği açısından riskinizi azaltacaktır.
Lastik bakımı ayrıca aracınızın direksiyon hâkimiyeti veya frenleme kabiliyetini istenen seviyelerde tutmanızı sağlar. Lastik bakımı sırasında basınç kontrolü, rotasyon, balans ayarı veya tekerlek düzen ayarı yapılmalıdır.
Basınç Kontrolü
Lastikler sürekli basınç kaybı yaşar. Yani normal şartlarda bile ayda 0,069 bar basınç kaybı yaşaması normaldir. Ayrıca bu rakam sıcak havalarda daha da artar. Dolayısıyla lastik basıncı ayda bir kontrol edilmelidir. Lastik basıncını benzin istasyonları veya lastikçilerde kontrol edebilirsiniz.
Lastik Rotasyonu
Aracın ön ve arka bölümlerindeki yük farkı nedeniyle lastikler eşit seviyede aşınmazlar. Bu nedenle 10.000 – 12.000 kilometrede bir veya altı ayda bir rotasyon uygulanmalıdır. Rotasyon uygularken eğer lastik ebatları aynı ise sadece ön-arka lastikler arası rotasyon uygulamak yeterlidir. Rotasyon uygularken lastik yönlerine dikkat edilmelidir.
Lastik Sırtı Kontrolü
Lastik sırtı, lastiğin yola temas eden bölümüdür. Bu alanda meydana gelen aşınma, delinme gibi hasarlar lastiğin değişmesini gerektirecektir. Lastik sırt kontrolü yaparken çeşitli yöntemler uygulanabilir.
Sırt Aşınma Göstergesi
Lastik sırtında farklı bölgelere yerleştirilen aşınma göstergeleri, lastiğin aşınma seviyesinin kritik sınıra geldiğini gösterir. Her lastik üreticisi farklı türde aşınma göstergesi kullanmaktadır ancak genel mantık lastiğin aşınma göstergesi seviyesine kadar aşındığında kullanılmaması yönündedir.
Bazı lastik üreticileri, lastik içinde farklı renkli alanlar üretir ve bu renk ortaya çıktığından lastiği değiştirmeniz gerektiği anlaşılır. Aşınma göstergelerini mutlaka lastik broşürlerinden inceleyiniz.
Lastik Sırt Derinliği
Lastik sırt derinliği veya diş derinliği, yol tutuşu için son derece önemlidir. Yönetmeliklere göre lastik diş derinliği en az 1,6 mm olmalıdır. Bu seviyeden daha az derinliği olan lastikler artık kullanım ömrünü tamamlamış lastikler olup en kısa sürede değiştirilmelidir.
Lastik sırt derinliğini kumpas vb. aletlerle ölçebilirsiniz. Sırt derinliği, en ortadaki sırtlardan yapılmalıdır.
Sırta Sıkışan Maddeler
Lastik sırtlarına zaman zaman çakıl taşı veya çivi benzeri maddeler sıkışabilir. Bu maddeleri yerinden çıkarmak gereklidir. Bu tür maddeler yol tutuşunu olumsuz etkileyeceği gibi lastiğin patlamasına da neden olabilir.
Bu içerik İsgnedir.com yazarı tarafından oluşturulmuştur. İsgnedir.com`un belirtmiş olduğu “İçerik Kullanım İzinleri”ne bağlı kalmak kaydıyla kullanabilirsiniz.