Yüksekte yapılacak çalışmaların önceden planlanması, mevcut risklerin ve alınacak önlemlerin belirlenmesi, yapılacak işte çalışacak kişiler ve yetkinliklerinin kontrolü sağlanmalıdır. Yapılan planlama ve çalışmalar mutlaka bir iş izin formu hazırlanarak taraflarca imza altına alınmalıdır.
Yüksekte çalışma yaparken dikkat edilmesi gerekenler !
Yüksekte çalışma sırasında mutlaka merdiven, hareketli veya sabit platform, forklift sepeti, iskele sistemleri ve gerekli kişisel koruyucu donanımlar kullanılmalıdır.
Yüksekte yapılması zorunlu olmayan montaj ve benzeri çalışmaların mümkün olduğunca öncelikle yerde yapılması sağlanmalıdır.
Tavsiye Yazı: Yüksekte Güvenli Çalışma Yöntemleri
Kullanılacak makine ve ekipmanların periyodik olarak kontrol, test ve deneyleri yapılmış olmalıdır. Kaldırma ekipmanı ve aksesuarları belirlenen amacı dışında kullanılmamalıdır.
Çalışma yapılacak alanlar, çalışan işçi sayısı, üstlerinde bulunabilecek maksimum ağırlık ve bu ağırlığın dağılımı, maruz kalabileceği dış etkiler göz önüne alınarak yeterli sağlamlık ve dayanıklılıkta olmalıdır. Bu çalışma yerlerinin taşıyıcı sistemleri ve diğer kısımlarının yapısı gereği yeterli sağlamlıkta olduğundan emin olunmalıdır.
Yüksekte çalışma yapılacak alanda tehlike ve risk oluşturacak enerji nakil hatları veya başka tehlike kaynaklarının olmadığı kontrol edilmeli ve çalışma yapılacak alanda tehlikeler ortadan kaldırıldıktan veya önlem alındıktan sonra çalışma başlatılmalıdır.
Yüksekte yapılan çalışmalarda yapılan işin türüne göre, yetkili ve yeterli tecrübeye sahip sağlık yönünden yüksekte çalışmasında sakınca bulunmayan personel çalışmalıdır.
Çalışanların, çalışma yerlerine güvenli bir şekilde ulaşmaları, uygun iniş-çıkış ekipmanları ve uygun araçlarla sağlanmalıdır.
Çalışma yerlerinde çalışanların güvenliği öncelikle güvenli korkuluklar, düşmeyi önleyici platformlar, bariyerler, kapaklar, çalışma iskeleleri, güvenlik ağları veya hava yastıkları gibi toplu koruma tedbirleri ile sağlanmalıdır.
Toplu koruma tedbirlerinin uygulanmasının mümkün olmadığı ve düşme riskinin tamamen ortadan kaldırılamadığı hallerde, yaşam hatları oluşturularak tam vücut kemer sistemleri (paraşüt tipi emniyet kemeri) veya benzeri güvenlik sistemleri kullanılmalıdır.
Bu alanlarda çalışanlara yüksekte çalışmayla ilgili tehlike ve riskler konusunda bilgilendirme yapılarak gerekli eğitimleri verilmiş olmalıdır.
Yüksekte yapılan çalışmalar işveren tarafından görevlendirilen ehil bir kişinin gözetim ve kontrolü altında gerçekleştirilmelidir.
Yüksekte yapılan çalışmalarda kullanılan el aletleri ve diğer malzemelerin düşmelerini engelleyecek tedbirler alınmalıdır.
Yüksekte yapılan çalışmalarda oluşan atıkların veya artan malzemelerin hangi yükseklikten olursa olsun doğrudan yere atılmaması, dengeli ve güvenli bir şekilde indirilerek uygun bir yere istif edilmesi sağlanmalıdır. Atık malzemelerin uzaklaştırılması için moloz kaydırakları gibi güvenli çalışma yöntemleri tercih edilmelidir.
Merdiven kullanımı
Yüksekte çalışma işi merdiven ile yapılıyorsa mutlaka yapılacak işe uygun merdiven seçilmelidir. Merdivenle çalışma yapılacak alanlarda elektrik veya diğer çevresel riskler kontrol edilmelidir. Üzerinden veya çevresinden akım geçen direklere veya ağaçlara çıkarken merdiven kullanılmamalıdır.
Merdivenler elektrik tellerine veya asit, kimyasal, gaz, sprinkler-yağmurlama sistemleri gibi iletme boruları üzerine veya yakınına konmamalıdır.
Merdiven kullanılmadan önce basamaklarının sağlamlığı kontrol edilmelidir. Basamaklarda ve kollarda çürüme veya çatlak varsa kullanılmamalıdır.
Merdiven basamaklarında yağ, boya ve çamur olmamalı, kullanım sonrasında temizlenip kaldırılmalıdır.
Sağlam ve düz bir zemin üzerinde kullanılmalıdır. Alt ucu mutlaka kaymayacak şekilde zemine sabitlenmelidir. Üst ucu sağlam bir yere yaslanmalıdır.
Merdiven kapı giriş veya çıkışlarına yerleştirilmemelidir. Zorunlu hallerde çalışma bitinceye kadar kapı kilitlenmeli ve uyarı levhası asılmalıdır.
Merdivenin konumu, kullanılırken yani üzerinde çalışırken asla yukarıdan değiştirilmemelidir.
Hastayken veya tedavi amaçlı ilaç kullanırken merdiven kullanılmamalıdır.
Merdivenler, enerji hatlarından ve diğer risklerden korunmak amacıyla her zaman yatay taşınmalıdır.
Kuvvetli rüzgar varken açık alanda merdivenle çalışma yapılmamalıdır.
Yüksek ve düz merdivenlerde tırmananın düşmemesi için korumaları olmalıdır.
En fazla 30 dakika üzerinde çalışılmalıdır ve en fazla 10 kg yük taşınmalıdır. Merdivenlerin taşıma kapasitesine de dikkat edilmelidir.
Tırmanırken mutlaka merdivene tutunarak tırmanılmalıdır. Merdiven basamaklarına ortalayarak basılmalıdır.
Eğimi en fazla 75 derece yani üst ucu ile yer arasındaki mesafe alt ucu ile duvar arasındaki mesafenin en fazla 4 katı olmalıdır.
Merdivenden yanlara doğru aşırı şekilde uzanılmamalıdır. En üstteki iki basamağa çıkılmamalı, bunlar sadece elle tutunmak için kullanılmalıdır.
Katlanır merdivenlerin ayakları tam olarak açılmalıdır.
Merdivenler özel güvenlik önlemleri alınmadan buz ve karlı zeminlerde kullanılmamalıdır. Çivili veya kaymayan malzeme kullanarak merdivenin yeri sıkıca tuttuğundan emin olunmalıdır.
Merdiven kullanılan alanda araç trafiği varsa uyarı işaretleri veya barikatlarla merdivenle çalışılacak alan koruma altına alınmalıdır.
El merdivenleri bir kişiliktir. Bir merdivene birden fazla kişi tırmanmamalı ve aşırı yükleme yapılmamalıdır.
Merdivenler kesinlikle yürüyüş zemini olarak yatay kullanılmamalıdır.
Hareketli Çalışma İskeleleri ve Kaldırma Platformları
Yüksekte çalışma gerektiren uzun süreli boya-badana, elektrik armatür değişimi vb. merdiven kullanılamayan veya uzun sürecek işlerde sağlık ve güvenlik riski oluşturmayacak hareketli iskeleler veya kaldırma platformları kullanılmalıdır.
Hareketli iskele ve kaldırma platformlarının çalışılacak alanlarının kenarlarında yüksekten düşme riskini engelleyici korkuluklar bulunmalıdır.
Boru veya madeni iskeleler, statik elektriğe karşı uygun şekilde topraklanmış olmalıdır.
İskelelerin tasarımı, kurulması, değiştirilmesi ve sökülmesi işlemleri mutlaka yetkili kişilere yaptırılmalıdır.
Yapılan işlerde tüm çalışanların düşmeye karşı koruyucu ekipmanlar kullanması sağlanmalıdır.
Tüm iskele ve platformlar güvenli bir yere bağlanmalı veya sabitlenmelidir.
İskele tekerleklikleri kullanıma başlamadan önce fren koluyla sabitlenmelidir.
İskele ve platformlara taşıma kapasitelerinin üzerinde yük yüklenmemelidir.
İskele ve platformlara çıkabilmek için uygun merdiven sistemi kurulmuş olmalıdır.
Üzerinde insan varken iskele kesinlikle hareket ettirilmemelidir.
Dışarıdan hizmet alınacak bazı çalışmalarda iskele kurulması gereken durumlarda İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları yönetmeliği ile Yapı İşlerinde İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetmeliğinde geçen takip ve kontrol şartları uygulanmalıdır.
Yüksekte Çalışma amacıyla Forklift Kullanımı
Forklift ile yapılan yüksekte çalışma işlerinde mutlaka insan taşıma amacı ile üretilmiş yüksekte çalışma sepeti kullanılmalıdır.
Sepetin forklift çatallarına doğru ve sağlam şekilde monte edildiğinden emin olunmalıdır.
Forklift sepetlerinde zorunlu olmadıkça sadece bir kişi çalışmalıdır. Forklift sepetlerinde çalışacak kişiler emniyet kemeri ile kendilerini güvenli bir yere bağlamalıdır.
Forklift sepetinde çalışan varken forklift hareket etmemelidir. Forklift sepet kapısının içeri doğru açılmasına dikkat edilmelidir.
Kişisel Koruyucu Donanım Kullanımı
Yüksekte çalışma işlerinde kullanılan makine ve ekipmanlara ek olarak paraşüt tipi emniyet kemeri, emniyet halatları, şok emici halatlar, emniyet kancaları, baret, güvenlik ağı gibi gerekli kişisel koruyucu donanım da amaçlarına uygun şekilde kullanılıyor olmalıdır.