Bir işin yapılması amacıyla kullanılan her türlü alet, makine veya tesisatlar iş ekipmanı olarak tanımlanır. İş ekipmanlarının, kullanan kişilere ve diğer çalışanlara en az risk oluşturacak şekilde yerleştirilirmesi ve kullanılması, iş güvenliği temel prensiperinin başında gelir.
İş ekipmanları; İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği gereği periyodik olarak kontrol edilmelidir.
Çalışma ortamındaki iş ekipmanlarının sağlık ve güvenlik önlemleri açısından durumu, işyerinin genel iş güvenliği kültürü açısından güzel bir göstergedir.
İş yerindeki iş kazalarının önlenmesi, üretim kaybının olmaması ve ekipmanların sorunsuz çalışması ancak iş ekipmanlarının düzenli kontrol edilmesi ile sağlanabilir.
Hangi İş Ekipmanlarına Periyodik Kontrol Yapılır
İş Ekipmanları genel olarak 4 ayrı grupta ele alınır.
Bunlar;
- Basınçlı kaplar,
- Kaldırma iletme ekipmanları,
- Tesisatlar
- Tezgahlar
Basınçlı kaplar olarak kazan, hidrofor, genleşme tankı, hava tankları, gaz tankları, dikişli-dikişsiz tüpler gibi ekipmanlar örnek gösterilebilir.
Kaldırma ve iletme ekipmanlarına örnek olarak forklift, transpalet, vinç tipleri, yürüyen merdiven, konveyör bantlar, yapı iskeleleri ve inşaat makinaları gösterilebilir.
Yangın tesisatı ve boru tesisatları, havalandırma ve klima tesisatları, elektrik tesisatı, topraklama tesisatları ve paratonerler, tesisat sınıfı ekipmanlarıdır.
Takım tezgahları, cnc makinaları gibi talaşlı imalat makinaları tezgahlar sınıfı ekipmanlarıdır.
Periyodik Kontrol Nasıl Yapılır?
İş ekipmanları periyodik kontrol ve muayene edilirken iş ekipmanları yönetmeliği ile belirtilen temel gereklilikler ve ilgili standartlar referans alınır.
İş ekipmanı periyodik kontrol yöntemleri; hidrostatik testler, ağırlık testleri, görsel testler, tahribatsız muayeneler ve cihazlarla tespit gibi yöntemlerdir. Bu yöntemlerden bir veya birkaç tanesi, iş ekipmanının özelliğine göre tercih edilir.
İş ekipmanlarının muayenesi sırasında da bir takım iş güvenliği önlemleri alınması gerekir.
Örneğin hidrostatik testler için basınçlı ekipmanın giriş çıkış vanaları, emniyet ventili bağlantısı işletmeye giden hatlardan ayrılır ve flanş ya da kör tapa kullanılarak körlenir.
bununla beraber iş ekipmanı periyodik kontrol yapan kişilerin gerekli önlemleri alması ve yapacağı işe uygun kişisel koruyucu donanım kullanması gerekir.
İş Ekipmanları Periyodik Kontrol Süreleri
İş ekipmanları, yönetmelikte belirtilen kontrol periyodunu aşmayacak şekilde muayene edilmelidir. Bu süreler İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği ekinde belirtilmiştir.
Genel olarak iş ekipmanı periyodik kontrol süresi en geç yılda 1 olarak belirlenmiştir. Ancak bazı iş ekipmanlarında bu süre 3 hatta 10 yıla kadar çıkabilir.
Bu konuda en doğru kaynak, iş ekipmanları yönetmeliği veya ilgili standart maddesidir.
Periyodik Kontrol Yapmaya Yetkili Kişiler
İş ekipmanları periyodik kontrolü, yetkili kişiler tarafından yapılmalıdır. İş ekipmanları yönetmeliğine göre;
- basınçlı kapları, kaldırma iletme ekipmanlarını, yangın ve havalandırma tesisatlarını makine mühendisleri ve makine teknikerleri,
- elektrik tesisat kontrollerini, paratoner ve topraklama testlerini elektrik veya elektrik-elektronik mühendis ve teknikerleri,
periyodik muayene yapmaya yetkilidir.
İş ekipmanı muayene yapmaya yetkili olan kişilerin EKİPNET adı verilen sisteme kayıtlı olması şarttır.
İş ekipmanları kontrolü, periyodik muayene firmaları tarafından periyodik muayene yapmaya yetkili kişiler aracılığıyla yapılır.
Akredite Periyodik Kontrol firmaları ise TÜRKAK tarafından denetlenen, belirli standartlara sahip firmalar olup zorunlu olmasa bile muayene doğruluğu açısından tercih edilmesi gereken firmalardır.
EKİPNET Sistemi Nedir
EKİPNET, iş ekipmanlarının periyodik kontrollerini yapmaya yetkili kişilerin elektronik ortamda kayıt ve bildirimi ile veri doğrulaması amacıyla kullanılan İş Ekipmanlarının Periyodik Kontrollerini Yapacak Yetkili Kişilerin Kayıt Programıdır.
Yönetmelikte belirlenen şartlarını sağlayan kişilerin, e-devlet üzerinden EKİPNET’e giriş yaparak kayıt oluşturması ve sonrasında yetkilendirilen
kurumlardan periyodik kontrol temel eğitimi alarak sınavda başarılı olmaları gereklidir.
Bu işlemleri yaparak kalıcı kayıt numarası alan kişiler periyodik kontrol yapmaya yetkili olurlar.
Bu içerik İsgnedir.com yazarı tarafından oluşturulmuştur. İsgnedir.com`un belirtmiş olduğu “İçerik Kullanım İzinleri”ne bağlı kalmak kaydıyla kullanabilirsiniz.