Sigortalı olarak çalışan kişilerin yaptığı işin veya çalıştığı ortamın niteliğinden dolayı meydana gelen geçici veya kalıcı hastalık, bedensel veya ruhsal engellilik halleri meslek hastalığı olarak tanımlanır.
Meslek hastalıkları, tekrarlanan bir sebeple veya işin yürütüm şartları yüzünden ortaya çıkarlar.
Meslek hastalıkları, iş kazaları kadar gözle görülür ve kesin olarak ölçülebilir olmadıklarından dolayı çok daha detaylı inceleme ve çalışma yapılarak teşhis edilebilirler.
Hangi Hastalıklar Meslek Hastalığı Sayılır?
Çalışanların geçirdiği bir hastalığın meslek hastalığı sayılabilmesi için bazı şartları taşıması gereklidir.
Öncelikle Sosyal Sigorta Sağlık İşlemleri Tüzüğü‘nde yer alan meslek hastalığı listesi içinde yer alması gerekir.
Meslek hastalıklarının yapılan iş ile ilgili veya iş nedeniyle meydana gelmesi şarttır. Çalışma sırasında meydana gelen ancak işin yapım yöntemleri veya iş ortamı nedeniyle meydana gelmeyen, dış çevre nedeniyle oluşabilen hastalıklar meslek hastalığı sayılmaz.
Örneğin; kömür madenlerinde çalışanların yaşadığı Pnömokonyoz ve antrekozis, mermer ocakları veya kot taşlama işyerlerinde çalışanların tutuldukları silikozis, tersane işlerinde çalışanlarda tespit edilen asbestozis gibi hastalıklar, işin niteliğine göre tekrarlanan bir sebeple meydana gelen tipik meslek hastalıklarından olduğu gibi, bataklıkların
kurutulması işinde görülen sıtma hastalığı veya hayvanlarla ilgili işlerde çalışanlarda görülen Şarbon hastalığı gibi hastalıklar da, işin yürütüm şartları nedeniyle meydana gelen, meslek hastalıklarından sayılmaktadır.
Hangi hastalıkların meslek hastalığı sayılacağı ve bu hastalıkların, işten ayrıldıktan en geç ne kadar zaman sonra meydana çıktığı takdirde o işten ileri gelmiş kabul edileceği Sosyal Sigorta Sağlık İşlemleri Tüzüğü‘nde belirtilmiştir
Meslek Hastalığı Nasıl Tespit Edilir?
Çalışanların yakalandığı hastalığın meslek hastalığı olup olmadığı SGK tarafından belirlenmiş meslek hastalığı tanısı koymaya yetkili hastaneler tarafından tespit edilir.
Meslek hastalığı tespiti için kişinin kendisi bireysel olarak veya farklı bir sağlık kuruluşundan sevk ile meslek hastalığı hastanelerine başvuru yapması gerekir.
Bu hastaneler, hastadan ve çalıştığı işyerinden bazı bilgiler talep ederler. Bunlar ;
- Kişinin işyerinde hangi işi yaptığı,
- Ne kadar süredir bu işi yaptığı,
- Yaptığı işin hastalığa neden olabilecek tekrarlanan faaliyetleri hakkında bilgi,
- Meslek hastalığına neden olabilecek risklere karşı alınan önlemler.
gibi ve daha farklı bilgiler olabilir.
Çalışanın sağlık durumunun incelenmesi, gerekli tetkiklerin yapılması, işyeri hakkında bilgiler ve meslek hastalığı listesi doğrultusunda çalışana meslek hastalığı tanısı koyulacaktır.
Hastaneden alınan meslek hastalığı raporu ile birlikte meslek hastalığı bildirimi yapılması gereklidir.
Meslek Hastalığı Bildirimi
Hastane tarafından meslek hastalığı tanısı koyulduktan sonra 3 iş günü içinde Sosyal Güvenlik Kurumu’na iş kazası ve meslek hastalığı bildirimi yapılmalıdır. Bu bildirim çalışanın sigortalı olduğu işyeri tarafından iş kazası ve meslek hastalığı bildirim formu doldurularak yapılabilir.
2022 yılı için meslek hastalıklarını 3 iş günü içinde bildirmeme cezası işyeri tehlike sınıfı ile değişmekle birlikte 6.966 TL – 20.898 TL arasındadır.
Meslek Hastalığı Nedeniyle Sağlanan Haklar
Meslek hastalığı yaşayan çalışanların meslek hastalığından dolayı tazminat ve emeklilik hakları doğabilir. Bu tazminatların ve emeklilik hakkının bazı gereklilikleri vardır.
Meslek hastalığından doğan haklardan yararlanabilmek için herhangi bir prim günü sınırı bulunmamakta olup, meslek hastalığı sonrasında sağlanan haklar şunlardır:
- Geçici İş Göremezlik Ödeneği
- Sürekli İş Göremezlik Geliri
- Ölüm Geliri
- Evlenme Ödeneği
- Cenaze Ödeneği
Meslek hastalığı tazminat şartları, hastalığın durumu, iş gücü kayıt oranı ve yaş gibi bir çok farklı kriter göz önünde bulundurularak hesaplanır.
Meslek Hastalıkları Nasıl Önlenir?
Meslek hastalıklarını önlemek için çalışma ortamında veya çalışma yönteminde meslek hastalığı oluşmasına neden olacak etmenler ortadan kaldırılmalıdır.
Türkiye’de meslek hastalıkları 5 gruba ayrılmıştır. Bunlar;
- A.Grubu: Kimyasal maddelerle olan meslek hastalıkları,
- B Grubu: Mesleki cilt hastalıkları,
- C Grubu: Pnömokonyozlar (toz hastalıkları) ve diğer mesleki solunum sistemi hastalıkları,
- D Grubu: Mesleki Bulaşıcı Hastalıkları,
- E Grubu: Fiziksel etkenlerle olan meslek hastalıkları.
Meslek hastalıklarını önlemek için risk değerlendirmesi yapılmalı ve tespit edilen tehlike ve riskler risk kontrol adımları uygulanarak ortadan kaldırılmalıdır.
Meslek hastalıklarının önlenmesi mücadelesinde işyerindeki ergonomi şartları, kişisel koruyucu donanım kullanımı, temizlik-hijyen, havalandırma gibi etkenler çok önemlidir.
Bu içerik İsgnedir.com yazarı tarafından oluşturulmuştur. İsgnedir.com`un belirtmiş olduğu “İçerik Kullanım İzinleri”ne bağlı kalmak kaydıyla kullanabilirsiniz.