Yüksekten düşme, bir zeminden seviye farkı olan daha alçak bir zemine kontrolsüz ve istemsiz şekilde düşme olarak tanımlanabilir.
Bir insan düşmeye başladığında yaklaşık 10 N/kg yerçekimi ivmesi ile bir saniyede yaklaşık 35 km/s hıza ulaşarak yaklaşık 5 metre yol kat eder. İkinci saniyenin sonunda kat ettiği mesafe yaklaşık 20 metre, hızı ise 70 km/s’e ulaşır.
Bu kadar yüksek hızda düşen bir insanı aniden durdurmak, insan vücudunda ölümcül olabilecek hasarlara yol açacaktır. Dolayısıyla düşmeyi durdurucu sistemlerde öncelikli olarak kısa mesafede durdurma prensibi uygulanır. Bunun için güvenli açık düşüş mesafesi hesaplanmalıdır.
Güvenli Açık Düşüş Mesafesi Nasıl Hesaplanır ?
Kişisel düşme önleyici ekipmanlardan biri olan şok emici lanyard ile çalışırken ankraj noktası ile düşüş sonrası çarpma riski bulunan engel veya zemin arasındaki minimum açık yükseklik en az 6 metre olmalıdır.
A – Şok emicili lanyard uzunuluğu
B – Şok emicinin yırtıldıktan sonraki uzunluğu
C – Kullanıcının yüksekliği ( bağlantı alınan A noktası ile ayak arası)
D – Kullanıcının çarpacağı engel veya zemin ile arasında olması gereken emniyet yüksekliği.
Şok emicili lanyard uzunluğu, ürünün kullanım kılavuzunda belirtilir ancak bu tür ürünler genellikle 2 metre olarak üretilir. Şok emicinin yırtıldıktan sonraki uzunluğu da kılavuzda belirtilir. Bu ölçüyü de genellikle 1,5 metre olarak düşünebiliriz.
Kullanıcı yüksekliği, lanyard’ın kişiye bağlandığı noktadan kişinin ayak ucuna kadar olan noktadır ve özel bir durum olmadığı sürece 1,5 metre olarak kabul edilebilir.
Emniyet yüksekliği ise düşülen alanda olabilecek eşya ve malzemelere karşı bırakılan boşluktur. Emniyet yüksekliği en az 1 metre olmalıdır.
Tüm bu bilgilerde yola çıkarak;
Güvenli Açık Düşüş Mesafesi = A+B+C+D hesabıyla = 2 + 1,5 + 1,5 + 1 = 6 metre olmalıdır.
Buna göre 3 metre yüksekliğinde bir alanda düşmeye karşı önlem olarak lanyard kullanımı uygun değildir. Lanyard yerine düşüşü 20-30 cm mesafede durduracak önlemler alınmalıdır.
Tavsiye Yazı: Yüksekte Güvenli Çalışma Yöntemleri
Düşme Faktörü Nedir ?
Düşme faktörü, bir insanın düşme sırasında durana kadar havada katedeceği mesafenin lanyard uzunluğuna oranı olarak hesaplanır. Düşme faktörü en yüksek değer olarak 2 değeri alabilir.
Normal lanyard kullanımında düşme faktörü 0,5’ten büyük olduğu durumlarda darbe kuvveti 6 kN değerini geçtiğinden insan sağlığı için olumsuz etkiler oluşturur. Dolayısıyla düşme faktörü 0,5 olarak alınmalıdır.
Şok emicili lanyard kullanımında ise düşme faktörü 2 olduğu durumlarda bile darbe kuvveti 6 kN değerine ulaşmaz.
Şok emici maksimum bir düşüşte oluşan enerjiyi özel hazırlanmış kolon yırtılarak sönümler darbe kuvvetini 6 kN altına indirir.