İş kazası, farklı mevzuat ve kuruluşlara göre farklı şekillerde tanımlanmıştır ancak tüm tanımların buluştuğu ortak nokta çalışanların veya işyeri unsurlarının zarar gördüğü olumsuz olaylara iş kazası denilmesidir. Türkiye’de ise kaza tanımının yanında 5510 Sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu ile hangi kazaların iş kazası olabileceği de belirlenmiştir.
Bunlar bilindiği üzere aşağıdaki gibidir;
- Sigortalının işyerinde bulunduğu sırada,
- İşveren tarafından yürütülmekte olan iş nedeniyle,
- Sigortalının, görevli olarak işyeri dışında başka bir yere gönderilmesi nedeniyle asıl işini yapmaksızın geçen zamanlarda,
- 5510 sayılı Kanunun 4/a maddesi kapsamındaki emziren kadın sigortalının, iş mevzuatı gereğince çocuğuna süt vermek için ayrılan zamanlarda,
- Sigortalıların, işverence sağlanan bir taşıtla işin yapıldığı yere gidiş gelişi sırasında meydana gelen ve sigortalıyı hemen veya sonradan bedenen ya da ruhen özre uğratan,
olaylara iş kazası denir.
İş kazası meydana geldikten sonra yapılması gereken işler arasında iş kazası bildirimi de vardır. İş kazalarını Sosyal Güvenlik Kurumu’na bildirerek hem işyerinin para cezası alması önlenmiş hem de ülke çapında iş kazası değerlendirmelerine katkıda bulunulmuş olunur.
İş Kazası Bildirim Süresi Nedir?
İş kazaları, meydana geldiği günden sonraki 3 iş günü içerisinde Sosyal Güvenlik Kurumu’na bildirilmelidir. Yani pazartesi günü olan bir iş kazası için perşembe günü gece yarısına kadar bildirim yapılabilir.
İş kaza bildirimi süresini hesaplarken sadece iş günleri dahil edilir. Yani cumartesi, pazar ve resmi tatil günleri 3 günlük bildirim süresine dahil değildir.
İş kazası bildirimi konusunda SGK Müdürlükleri sıklıkla bildirim süresini kazanın olduğu günü de dahil ederek hesaplamakta ve ceza işlemi uygulamaktadır. Bu gibi durumlarda 5510 Sayılı SOSYAL SİGORTALAR VE GENEL SAĞLIK SİGORTASI KANUNU’nun 13. Maddesi gerekçe göstererek itiraz edilebilir.
a) (a) bendi ile 5 inci madde kapsamında bulunan sigortalılar bakımından bunları çalıştıran işveren tarafından, o yer yetkili kolluk kuvvetlerine derhal ve Kuruma da en geç kazadan sonraki üç işgünü içinde, iş kazası ve meslek hastalığı bildirgesi ile doğrudan ya da taahhütlü posta ile Kuruma bildirilmesi zorunludur.
İş kazaları, Sosyal Güvenlik Kurumu’na elektronik ortamda veya doğrudan başvurarak bildirim yapılabilir.
İş Kazası Bildirimi Nereye Yapılır ?
İş kazaları, Sosyal Güvenlik Kurumu’na elektronik ortamda veya doğrudan müracaat ederek yazılı şekilde bildirim yapılabilir.
Elektronik ortamda yapılan bildirimleri e-devlet sayfasından yapabilirsiniz. Elektronik ortamda yapılan bildirimlerde başka bildirim yapılmasına gerek yoktur.
Elektronik ortamda iş kazası bildirimi linki
Elektronik ortamda iş kazası bildirimi yapmak için E-bildirge şifresi sahibi olmanız gereklidir. Ayrıca elektronik ortamda iş kazası bildirimi sadece 4A kapsamında sigortalı olan çalışanlar için yapılabilir. E-bildirge şifresi yoksa ve diğer sigortalı kişilerin işlemleri için Sosyal Güvenlik Kurumu’na doğrudan başvurarak yapılır.
Yabancı uyruklu çalışanların geçirdiği iş kazalarında ise elektronik ortamda bildirim yapmak mümkün değildir. Bu nedenle SGK müdürlüğüne 3 iş günü içinde başvuru yaparak iş kazası bildirimi yapılmalıdır.
İş Kazası Bildirmeme Cezası
İşverenler, iş kazası bildirimlerini 3 iş günü içinde yapmamaları durumunda Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu gereği iş kazası bildirmeme cezası uygulanır. 2022 yılı iş kazası bildirmeme cezası her geç bildirim başına asgari olarak 6.966 TL’dir. Ancak işyerinin tehlike sınıfı ve çalışan sayısına göre uygulanacak idari para cezası tutarı farklılık gösterebilmektedir.
Buna göre 2022 yılı iş kazası geç bildiriminden dolayı uygulanacak idari para cezası tutarları şu şekilde olacaktır;
Çalışan Sayısı | |||
---|---|---|---|
Tehlike Sınıfı | 10’dan Az | 10 – 49 | 50 ve Üzeri |
Az Tehlikeli | 6.966 TL | 6.966 TL | 10.449 TL |
Tehlikeli | 8.707 TL | 10.449 TL | 13.932 TL |
Çok Tehlikeli | 10.449 TL | 13.932 TL | 20.898 TL |
Ancak iş kazası bildirmeme cezası sadece idari para cezası ile sınırlı değildir. SGK, iş kazası geçiren çalışan için yaptığı sağlık harcamalarını ve bağladığı aylık ödemeleri de işverenlerden tahsil etme yoluna gitmektedir.
Sağlık kuruluşlarının da iş kazalarını SGK’ya bildirme zorunluluğu vardır. Bu nedenle işverenlerin bildirmediği iş kazaları, SGK tarafından hastaneler aracılığı ile öğrenilmekte ve işverenlere idari cezalar yansıtılmaktadır. Bu nedenle her türlü iş kazası için mutlaka bildirim yapılmalıdır.
Hangi İş Kazaları İçin Bildirim Yapılmalıdır ?
İşyerinde veya iş yaparken meydana gelen ve çalışanı fiziken veya ruhsal açıdan zarara uğratan her türlü olumsuz olay iş kazası olarak değerlendirilir. Bu nedenle çalışan kazadan sonra işe devam etsin veya etmesin her türlü olumsuz olay iş kazası olarak bildirilmelidir.
Burkulma, incinme ve hatta kırık gibi bazı sağlık problemleri, olayın olduğu an fark edilmeyip daha sonra ortaya çıkabilmektedir. Bu durumda çalışan mesai saati dışında hastaneye gidip durumu anlattığında hastaneler iş kazası olarak bildirim yapmaktadır. Bu gibi durumlarda idari para cezası ve sağlık masrafları ile yüz yüze kalmamak için iş kazası bildirimi yapılmalıdır.
Bunun yanında kişisel sağlık problemi olarak değerlendirilebilen kalp krizi, beyin kanaması, ani bayılma veya sinir krizi gibi rahatsızlıklar da iş kazası olarak bildirilmelidir.
İşveren çevresi tarafında bu tür rahatsızlıkların iş ile ilgili olmadığı düşünülüp iş kazası bildirimi yapılmamaktadır ancak bu tür olaylarda SGK iş-iş kazası bağını kurmaktadır. Dolayısıyla işveren için bir sorun teşkil etmemektedir.
İş Kazası Bildirimi Nedeniyle Denetleme Yapılır Mı ?
Çok sayıda iş kazası bildirimi nedeniyle SGK tarafından müfettiş denetimi yapıldığı düşüncesi ile ciddi görülmeyen olayların bildirimi yapılmamaktadır. Ancak SGK’nın böyle bir uygulaması mevcut değildir. Ancak ciddi iş kazası meydana gelen bir işyerinin müfettişler tarafından denetlenmesi son derece doğaldır.
Ancak müfettiş denetimlerinden kaçmak yerine iş kazalarını önleyici tedbirler almak çok daha etkili sonuç verecektir. İş kazaları, hastane bildirimleri veya personel şikayeti sonucu zaman içinde mutlaka ortaya çıkmaktadır. Dolayısıyla iş kazasını bildirmemek, işveren için kazançlı olmayacaktır.
Tavsiye Yazı : Müfettişlerin Denetimlerde İncelediği Konular
İş Kazası Bildirimi Yapmak Yeterli Mi ?
6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’nun 14. maddesine göre, işverenlerin iş kazalarının kayıtlarını tutup gerekli önlemler için inceleme yapmaları gereklidir. Bu zorunluluk, iş kazalarını SGK’ya bildirim zorunluluğu ile karıştırılmaktadır.
İş kazalarının kayıtlarını tutup, kazaların gerçekleşme nedenleri, görgü şahitlerinin ifadeleri, olay yeri fotoğrafları ve kazanın tekrar olmaması için alınması gereken önlemlerin belirtildiği bir iş kazası araştırma raporu düzenlenmeli ve saklanmalıdır. Bu sayede işyeri içinde çok sık kaza olan bölümler ve faaliyetler tespit edilip önlemler alınabilir.
Tavsiye Yazı : İş Kazası Kayıtları Nasıl Tutulur ?
Bu içerik İsgnedir.com yazarı tarafından oluşturulmuştur. İsgnedir.com`un belirtmiş olduğu “İçerik Kullanım İzinleri”ne bağlı kalmak kaydıyla kullanabilirsiniz.