MSDS, İngilizce Material Safety Data Sheet kelimelerinin kısaltması olarak kullanılan bir terimdir. Türkçe anlamı ise; Malzeme Güvenlik Bilgi Formu veya Güvenlik Bilgi Formu‘dur. Türkçe kısaltması olarak GBF terimi kullanılır.
Malzeme güvenlik bilgi formu veya msds, kimyasalların kullanım ve depolanması sırasında meydana gelebilecek sağlık ve güvenlik açısından risk oluşturabilecek durumları ortadan kaldırmak veya en aza indirmek için hazırlanan bilgilendirme dokümanıdır. Msds, ilgili kimyasal maddelerin tehlike ve riskleri ile ilkyardım yöntemleri hakkında detaylı bilgi içermelidir.
Ülkemizde malzeme güvenlik bilgi formu hazırlanması, içerik ve hazırlama yetkileri “Zararlı Maddeler ve Karışımlara İlişkin Güvenlik Bilgi Formları Hakkında Yönetmelik” ile belirlenmiştir.
MSDS Nereden Alınır ?
Msds, kimyasal maddenin üreticisi veya tedarikçisi tarafından hazırlanmalı ve kullanıcılara verilmelidir. Bu şart, Zararlı Maddeler ve Karışımlara İlişkin Güvenlik Bilgi Formları Hakkında Yönetmelik Madde 5’te belirtilmiştir.
Yani ister son kullanıcı olarak ister ham madde olarak aldığınız her kimyasal madde için üreticiden veya tedarikçi firmadan türkçe malzeme güvenlik bilgi formu istemelisiniz.
MSDS Nasıl Hazırlanır ?
MSDS, tehlikeli bir kimyasalın üreticisi veya ithalatçısı tarafından hazırlanan ayrıntılı bir bilgilendirme dokümanıdır. Ürünün fiziksel ve kimyasal özelliklerini tanımlar. MSDS’ler, parlama noktası, toksisite, sızıntı ve sızıntı prosedürleri ve saklama yönergeleri gibi yararlı bilgiler içerir.
Malzeme Güvenlik Bilgi Formunda yer alan bilgiler, güvenli ürünlerin seçiminde ve bir kimyasalın potansiyel sağlık ve fiziksel tehlikelerini anlamanıza yardımcı olur, maruziyet durumlarına etkili bir şekilde nasıl yanıt verileceğini açıklar. Her ne kadar MSDS’leri standart hale getirmeye yönelik bir çaba olsa da, bireysel MSDS’lerin kalitesi değişmektedir.
MSDS hazırlarken, bilgilerin doğru ve açık şekilde anlaşılır olması çok önemlidir. Malzeme güvenlik bilgi formlarının sadece kimyasal madde hakkında bilgili kişiler tarafından değil herkes tarafından okunacağı unutulmamalıdır.
MSDS’te Neler Bulunmalıdır?
Malzeme güvenlik bilgi formu 16 bölümden oluşur ve bu bölümlerin neler olduğu yönetmelikle açıklanmıştır.
Malzeme güvenlik bilgi formu mutlaka Türkçe olarak hazırlanmalıdır. Malzeme güvenlik bilgi formunda yer alan 16 bölüm için gerekli tüm açıklamalar msds hazırlama yönetmeliği ekinde verilmiştir.
Hazırlanan malzeme güvenlik bilgi formlarının tip ve şekil olarak bir standardı yoktur ancak kolay okunabilir ve anlaşılır olmaları esastır. Çok sayıda farklı msds raporu örneği mevcut olup kaynaklardan faydalanılabilir.
1- Maddenin/Karışımın ve Şirketin/Dağıtıcının Kimliği
Bu bölümde kimyasal madde içeren ürünün adı, kullanım amacı, tedarikçi firma bilgileri acil durumda ulaşılabilecek yerlerin bilgileri yer almalıdır.
2- Zararlılık Tanımlanması
Bu bölümde ürünün verebileceği zararlar hakkında bilgi bulunmalıdır.
Örnek ;
Gözleri, solunum sistemini ve cildi tahriş edicidir.
SINIFLANDIRMA (27092 T.C.) Xi;R36/37/38.
3- Bileşimi / İçindekiler Hakkında Bilgi
Malzemenin içeriğindeki kimyasal maddeler hakkında genel bilgi bulunmalıdır. Her kimyasal maddenin EC No. CAS Numarası, bulunduğu % miktarı ve tek başına risk sınıflandırması yer almalıdır. Sınıflandırma için ilgili kataloglardan bilgi alınmalıdır.
4- İlk Yardım Önlemleri
Malzemeye maruziyet durumunda uygulanacak ilkyardım yöntemleri, yapılmaması gerekenler ve doktora verilecek bilgiler belirtilmelidir.
5- Yangınla Mücadele Önlemleri
Malzemenin yanmasına karşı koruma önlemleri ve yandığında yangın söndürme yöntemleri hakkında bilgi verilmelidir.
6- Kaza Sonucu Yayılmaya Karşı Önlemler
Malzemenin bir kaza sonucunda çevreye veya insanların bulunduğu alana yayılması durumunda müdahale ve güvenlik önlemleri belirtilmelidir.
7- Elleçleme ve Depolama
Malzemenin depolanması ve istiflenmesi sırasında kullanım tedbirleri, depolama sınıfı ve depolama tedbirleri hakkında bilgi verilmelidir.
8- Maruz Kalma Kontrolleri / Kişisel Korunma
İçeriğindeki kimyasal maddelere karşı mesleki maruz kalma sınır değerleri ve gerekli risk yönetimi önlemleri ile ilgili bilgi verilmelidir. Kullanılması gereken kişisel koruyucu donanım, korunma yöntemleri ve sağlık tedbirleri bu bölümde belirtilir.
Maruziyet sınır değerleri uzun süreli (8 saat) ve kısa süreli(15 dk.) maruziyet durumları için ppm ve/veya mg/m3 cinsinden belirtilmelidir.
9- Fiziksel ve Kimyasal Özellikler
Malzemenin görünüş, renk, koku, çözünürlük, yoğunluk, pH değeri ve viskozite gibi fiziksel ve kimyasal özellikleri tanımlanır. Bu özellikler malzemenin ayırt edilmesinde önemlidir.
10- Kararlılık ve Tepkime
Bu bölümde malzemenin kullanım sırasında veya çevreye yayılması durumunda oluşturabileceği zararlı tepkimelar hakkında bilgilendirme yapılmalıdır.
11- Toksikolojik Bilgiler
Bu bölümde malzemenin solunması, yutulması, cilde teması, göze teması gibi durumlarda toksik yani zehirleyici özellikleri belirtilmelidir.
12- Ekolojik Bilgiler
Bu bölümde madde veya karışımın çevreye yayılması durumunda çevreye vereceği etkiler konusunda bilgi verilmelidir.
13- Bertaraf Etme Bilgileri
Bertaraf etme bilgileri, malzemenin çöp ve atık halinde dikkat edilmesi gereken özelliklerini içermelidir.
14- Taşımacılık Bilgisi
Bu bölüm, güvenlik bilgi formu bölüm 1’de belirtilen maddeler veya karışımların karayolu, demiryolu, deniz, kıta içi su yolları veya havayolu ile taşınması için temel sınıflandırma bilgilerini içerir. Bilginin mevcut olmadığı veya uygun olmadığı durumlarda, bu durum belirtilir.
Taşımacılık bilgisi verilirken ADR katalogları ve TMGD prensiplerinden faydalanılmalıdır.
15- Mevzuat Bilgisi
Bu bölümde, ürüne ait sembol (gerektiriyorsa), sembolün açıklaması, R ibareleri ve açıklamaları, S ibareleri ve açıklamaları, sınıflandırmasına etki eden maddeler olmak zorundadır. Bu bölümde yer alan bilgilerin tamamı aynı zamanda ürün etiketinde de bulunmak zorundadır.
Bölüm 2’de yer alan örnekteki R36 kodu bu bölümde açıklanır.
16- Diğer Bilgiler
Bu bölümde msds formu hazırlanırken bilgi alınan kaynaklar, güvenlik bilgi formu hazırlayıcısı ve sertifika bilgileri, msds revizyon bilgileri gibi bilgiler yer alır.
Bölüm 3’deki kimyasalların kendilerine ait R ibareleri ve açıklamaları bu bölümde olmak zorundadır.
Kimler MSDS Hazırlar ?
Malzeme güvenlik bilgi formu, sertifikalı güvenlik bilgi formu hazırlayıcısı tarafından hazırlanabilir. TÜRKAK tarafından akredite olmuş güvenlik bilgi formu hazırlayıcı belgelendirme kuruluşları tarafından verilen malzeme güvenlik bilgi formu hazırlama eğitimi sonrasında yapılan sınavda 100 puan üzerinden en az 70 puan alan kişiler msds hazırlayıcısı olmaya hak kazanırlar.
Güvenlik bilgi formu hazırlayıcısı sertifikası 3 yıl geçerlidir ve bu süre bitiminde tekrar sınava girerek başarılı olmak gereklidir.
MSDS Hangi Ürünler İçin Hazırlanır
Üreticiler veya ithalatçılar tarafından üretilen veya ithal edilip piyasaya sürülen tüm kimyasal ürünlerin malzeme güvenlik bilgi formları hazırlanmış olmalıdır. Bu kimyasal ürünler saf hammadde olabileceği gibi işlenmiş bir karışım da olabilir.
MSDS geçerlilik süresi her ürün için en fazla 2 yıldır. Her 2 yılda bir mutlaka güncelleme yapılmalıdır.
MSDS R ve S Kodları
Msds belgesi içinde yer alan R ve S kodları, malzemenin risk ve güvenlik özelliklerini belirten kodlardır. Bu kodların bölüm 2, 3, 15 ve 16’da yer alması gerekir. Tüm güvenlik ve risk kodlarını aşağıdaki dosyada bulabilirsiniz.
Bu içerik İsgnedir.com yazarı tarafından oluşturulmuştur. İsgnedir.com`un belirtmiş olduğu “İçerik Kullanım İzinleri”ne bağlı kalmak kaydıyla kullanabilirsiniz.