Yapı işleri yani inşaatlar, iş güvenliği açısından her zaman en tehlikeli çalışma alanlarından biri olmuştur. Yoğun ve kalabalık çalışma ortamı nedeniyle de bir çok tehlike göz ardı edilebilir veya önlemler gecikebilir. İnşaatlarda, tehlikelere daha kolay önlem alabilmek adına yapı işlerindeki en büyük 14 tehlikeli durumu listeledik.
Yüksekte Çalışma
Yüksekte çalışma işleri, yapı işleri arasında ölüm tehlikesi en yüksek olan işlerden biridir. Özellikle yapıların yükseklikleri arttıkça, inşaat çalışanları daha yüksek noktalarda çalışmak durumunda kalmaktalar. Yüksekte çalışmanın getirdiği düşme riskini en aza indirmek için kişisel koruyucu donanım kullanımı şarttır. Ayrıca yüksek alanlarda platform kenarlarına mutlaka korkuluk yapılmalı ve uygun şekilde işaretlenmelidir.
Tavsiye Yazı : Yüksekte Çalışmak
Yangın
Yapı işleri, yanıcı ve yakıcı malzemelerin bir arada bulunduğu yerlerdir. Tahta iskele ve kalıplar, kaynak makineleri, yanıcı çatı ve izolasyon malzemeleri, yıpranmış elektrik tesisatı gibi kolay yangın çıkarabilen malzemeler her alanda yan yana bulunabilir. Henüz kaçış yolları ve yangın söndürme tesisatı bulunmadığı için inşaatlarda çıkan yangınlar, inşaat sonrası çıkan yangınlardan daha tehlikeli olabilirler.
Yapı işlerinde meydana gelecek yangınları önlemek için öncelikle yanıcı ve yakıcı malzemelerin depolanmasına dikkat edilmelidir. Ayrıca çalışma alanlarına yakın yangın söndürme cihazı bulunması gerekir.
Tavsiye Yazı : Yangın Tüpleri Nasıl Yerleştirilir ?
Kaldırma İşleri
Yapı işlerinde her gün tonlarca malzeme kule vinç yardımı ile metrelerce yükseğe kaldırılıp taşınır. Yükler kaldırırken güvenlik önlemlerinin ihmal edilmesi durumunda çok ciddi kazalar yaşanabilir ki inşaatlarda bu tür kazalar en çok görülen kazalar arasındadır.
Öncelikle yükleri kaldırmadan önce tam dengeli ve sağlam şekilde bağlandıkları kontrol edilmelidir. Vinçle bir miktar kaldırdıktan sonra yükün dengesine bakılmalı, yük dengeli duruyorsa kaldırma işlemine devam edilmelidir.
Ayrıca yük havada iken yükün altında durulmamalı, uyarı şeritleri ile güvenli bir alan oluşturulmalıdır.
Ayrıca fazla rüzgarlı havalarda kaldırma işleri yapılmamalıdır.
İskele Çökmesi
İnşaatlarda tüm dış cephe ve kalıp işleri için iskeleler kurulur. Bu iskeleler, yüklere ve hava koşullarına dayanıklı olmalı aynı zamanda da insan sağlığı için güvenlik önlemleri alınmış olmalıdır.
İskeleler, kullanmaya başlamadan önce mutlaka yetkili kişiler tarafından kontrol edilmeli, onay verilmesi durumunda çalışmaya başlanmalıdır.
Cisim Çarpması
Yapı işlerinde çalışma alanının her noktasında kazma veya kırma işleri yapılmaktadır. Bu işleri yaparken kırılan veya kazılan parçalar kontrolsüz olarak fırlayabilir. Bu gibi durumlara önlem almak için kazı veya kırma işini yapanların mutlaka gerekli tüm kişisel koruyucu donanım malzemesini kullanması gerekir. Aynı zamanda diğer çalışanların da korunması amacıyla kazı yapılan alanın etrafı cisimlerin sıçrayıp çarpmasını önleyecek şekilde çevrilebilir.
Malzeme Düşmesi
Vinçle kaldırma işlerinde olduğu gibi yüksekte depolanmış veya çalışırken kullanılan malzemelerin düşmesi de inşaat alanındaki önemli risklerden birisidir. Özellikle yüksek katlarda depolanmış malzemeler, istif bozulması veya hava şartları nedeniyle aşağıya düşebilir. Bu gibi durumları önlemek için malzemeleri mutlaka birbirlerine bağlı şekilde depolamak gerekir.
Ayrıca iskelede veya katlarda çalışanların elindeki el aletleri de aşağıya düşebilir. Bu gibi durumların oluşturduğu tehlikeleri azaltmak için iskele altlarına güvenli bölge oluşturulmalı ve diğer çalışanların o alandan uzak durması sağlanmalıdır.
Asansör Boşlukları
Asansör boşlukları derin ve karanlık boşluklardır. Özellikle yüksek yapılarda binanın yüksekliği kadar bir derinliğe ulaşabilirler. Asansör boşlukları mutlaka aydınlatılmalı ve diğer çalışanların düşmesini önleyecek tedbirler alınmalıdır. Ayrıca asansör montajı yapan işçilerin de düşmeye karşı önlem olarak kişisel koruyucu donanım kullanması şarttır.
Yük Asansörleri
Yük asansörü, inşaatların dış cephesine bağlanan bir ray üzerinde hareket eden asansörlerdir. Yük asansörleri açık havada olması ve ağır yükler taşıması nedeniyle bakım ve kontrolleri çok düzenli ve detaylı yapılmalıdır. Son bir kaç yılda yük asansörlerinin düşmesi nedeniyle bir çok kişi hayatını kaybetmiş ve ciddi şekilde yaralanmıştır.
Ara Platformlar
İnşaatlarda, binalar veya bloklar arasında geçişi veya malzeme taşımayı kolaylaştırma için ara platformlar kullanılır. Bu platformlar, dayanıksız malzemeden ve dengesiz yapıldığında düşme riski oluştururlar. Bu gibi platformların oluşturduğu riskleri azaltmak amacıyla platformların dayanıklı malzemeden yapılması, iki taraftan sabitlenmiş olması ve kenarlarında sağlam korkuluklar olması gereklidir.
Taşıma Araçları
Yapı işlerindeki taşıma araçları yani dozer, kamyon veya ekskavatör gibi iş makineleri, operatörleri ve çevresinde bulunan diğer kişiler için tehlike oluşturabilir. Bu gibi araçların güvenli şekilde çalışması için, çalıştıkları alan etrafında araç manevralarında yardımcı olan kişiler haricinde kimsenin bulunmaması gerekir.
Araçların çalıştığı zemin, aracın yapısına uygun olmalıdır. Çamur, boş toprak veya derin kazı alanı yanındaki alanlar araçların kayıp devrilmesine neden olabilirler. Ayrıca araçların bakım ve testleri yapılmış olmalı, mutlaka yetkili ve tecrübeli operatörler tarafından idare ediliyor olmalıdır.
İstinat Duvarı
İstinat duvarı, yüksek bir setin kenarına toprağı tutmak amacıyla örülen duvardır. Yapı işlerinde istinat duvarları, büyük miktarda toprağı tutması nedeniyle çok iyi hesaplanarak yapılmaları gereklidir. İstinat duvarının üstüne yapılan toprak yüklemeleri ve iş makineleri ile yapılan çalışmalar, duvarın taşıma kapasitesinden fazla yük oluşturmamalıdır.
Tavsiye Yazı : Kazı İşlerinde İş Güvenliği
Elektrik
Yapı işlerinde elektrik tesisatı, en büyük tehlike kaynaklarından birisidir. Ana trafo, panolar ve kablolar devamlı kullanım halindedir ve dış etkilere sürekli maruz kalmaktadır. Bunun yanında çalışanların anlık elektrik ihtiyaçlarını hatalı yöntemlerle karşılamaya çalışması da ciddi elektrik tehlikeleri oluşturmaktadır.
Yapı işlerinde başta elektrik panoları olmak üzere tesisatın her noktasında mutlaka güvenlik önlemlerine uyulmalıdır. Özellikle diğer ekipmanların montajı ve tesisatın bağlanması sırasında kilitleme prosedürleri mutlaka uygulanmalıdır.
Şantiyelerde elektrik ile ilgili tüm işleri, yetkili personel gerçekleştirmeli ve kontrol etmelidir.
Kule Vinçler
Kule vinçler, yapı işlerinde en büyük tehlike kaynaklarından birisidir. Kurulması ve çalıştırılması sırasında bir çok risk oluşturur. Kule vinçlerin oluşturduğu tehlikeleri azaltmak amacıyla mutlaka kule vinç güvenlik prosedürleri uygulanmalıdır. Kule vinçleri operatörleri dışında kimse kullanmamalıdır.
Öncelikle kule vinçlerde kesinlikle insan taşınmamalıdır. Ayrıca kule vinçlerin enerji nakil hatlarına temas etmeyecek şekilde yerleştirilmesi gerekir.
Kule vinçlerin taşıyacağı yük miktarı belirlenmeli ve bu sınırlar içerisinde taşıma yapılmalıdır. Taşınan yükler asla insanların üzerinden geçirilmemelidir.
Vinç operatörü, yerdeki işaretçi haricinde başka hiç kimsenin komutlarına uymamalıdır. Ayrıca kimden gelir gelsin DUR işareti gördüğünde durmalıdır.
Vincin periyodik kontrolleri ve testleri mutlaka yapılmalıdır.
Kazı İşleri
Kazı işleri sırasında oluşabilecek kazaları önlemek için; ilk olarak kazı işleriyle ilgili uygun planlamaların yapılması ve yapılan planlamaların uygulamaya konulması, uygulamaların denetlenmesi, denetleme sonucunda aksayan yönlerle ilgili tedbirler alınarak, sorunlara doğru çözümlerin aranması gerekir.
Kazı işlerinde mutlaka uygun destek ve setler kullanılmalıdır. Kazı alanına giriş çıkış yolları belirlenmeli, görevi olmayan kişiler kazı alanına girmemelidir. Yağışlı havalarda kazı yapmak, toprağın çamur olmasına neden olup kazı araçlarının çalışmasını engelleyecektir. Bu nedenle elverişli hava şartlarında kazı çalışması yapılmalıdır.