Ülkemizde iş güvenliği uzmanlığı, görev ve yetkileri yönetmelik ile belirlenmiş bir meslektir. Ancak yönetmeliklerin tam olarak doğru yorumlanamaması veya kamuoyu baskısı nedeniyle zaman zaman iş güvenliği uzmanlarının yetkileri konusunda karışıklıklar olmaktadır.
İş güvenliği uzmanlarının görev, yetki ve sorumlulukları İş Güvenliği Uzmanlarının Görev, Yetki, Sorumluluk ve Eğitimleri Hakkında Yönetmelik ile belirlenmiştir. Bu yönetmeliğe göre iş güvenliği uzmanının görevli olduğu konular aşağıdaki konulardır;
- Rehberlik
- Risk Değerlendirmesi
- Çalışma Ortamı Gözetimi
- Eğitim, Bilgilendirme ve Kayıt
- İlgili Birimlerle İşbirliği
Yönetmelik ile belirlenmiş görevleri incelediğimizde iş güvenliği uzmanlarının asıl sorumluluğunun görev yaptığı işyerinde işverene danışmanlık yapmak olduğunu görebiliriz.
İş Güvenliği Uzmanının Görevleri Nelerdir?
Rehberlik
İş güvenliği uzmanları, işyerinde yapılan tüm faaliyetler ile ilgili olarak yöntem, makine, alet ve diğer ekipmanlar hakkında iş güvenliği açısından işverene önerilerde bulunmalıdır. Ayrıca yapılan işe göre kişisel koruyucu donanım seçiminde de işverenlere destek olmalıdır.
İşyerinde meydana gelen iş kazalarının nedenlerinin araştırılması ve tekrarlanmaması için alınacak önlemler konusunda çalışmalar yaparak işverene önerilerde bulunmak da iş güvenliği uzmanının görevlerinden birisidir.
Risk Değerlendirmesi
İşyerinde yapılması gereken risk değerlendirmesi çalışmasına katılmak, risk değerlendirmesi ile belirlenen risklerin giderilmesi için işverene önerilerde bulunmak iş güvenliği uzmanının görevidir.
Risk değerlendirmesi konusunda yaygın uygulamanın aksine tek sorumlu personel iş güvenliği uzmanı değildir. Risk değerlendirmesi, işyeri hekimi, teknik elemanlar, çalışan temsilcileri ve yöneticiler ile beraber hazırlanmalıdır.
Çalışma Ortamı Gözetimi
İş güvenliği uzmanları çalışma ortamını gözlemleyip iş kazası, yangın, çökme gibi risk taşıyan alanları veya faaliyetleri işverene bildirmelidir. Ayrıca periyodik kontrolü yapılması gereken ekipmanların da tespiti ve takibini yapmak iş güvenliği uzmanının görevleri arasındadır.
Tavsiye Yazı : Çalışma Ortamı Gözetimi Nasıl Yapılır
Eğitim, Bilgilendirme ve Kayıt
İşyerinde çalışanların iş güvenliği eğitimleri iş güvenliği uzmanı tarafından verilmelidir. Ayrıca yıllık iş sağlığı ve güvenliği değerlendirme raporları, çalışma talimatları gibi dokümanlar da işyeri hekimi ile birlikte hazırlanmalıdır.
İlgili Birimlerle İşbirliği
İş güvenliği uzmanı, görevli olduğu konularla ilgili görevi olan diğer çalışanlar ve işyeri hekimi ile ortak çalışmalar yapmalıdır.
İş Güvenliği Uzmanının Yetkileri Nelerdir?
İş güvenliği uzmanı, çalıştığı firma tarafından ek yetki verilmemişse işyerinde acil ve hayati durumlarda işin durdurulması için işverene başvuru yapabilir. Bu aslında tam anlamıyla “yetki” olarak tanımlanabilecek bir yetki değildir. Dolayısıyla iş güvenliği uzmanlarının görevinin danışmanlık olduğu bu bölümde daha net pekiştirilmiştir.
İş güvenliği uzmanı ayrıca işyeri içinde iş sağlığı ve güvenliği konusunda araştırma ve inceleme yaparak diğer çalışanlardan bilgi alma konusunda yetki sahibidir.
Görüldüğü gibi iş güvenliği uzmanının yaptırım yetkisi yoktur.
İş Güvenliği Uzmanının Sorumlulukları Nelerdir?
İş güvenliği uzmanı işyerinde hayati tehlike olması ve işveren tarafından makul sürede önlem alınmaması durumunda bu tehlikeyi işyerinin bağlı bulunduğu çalışma ve iş kurumu il müdürlüğüne yazılı olarak bildirmekle sorumludur.
Ancak yönetmelikte işverenin önlem alması gereken makul süre konusunda net bir hüküm yoktur.
Bunun yanında işverenin ticari sırlarını ve ekonomik durumunu da korumak sorumluluğu vardır.
İş Güvenliği Uzmanı Denetim Yapar Mı?
İş güvenliği uzmanının “denetim” sorumluluğu sık sık kamuoyu ve yetkililer tarafından dile getirilmektedir. Ancak yukarıda incelediğimiz yönetmelikte denetim kelimesi asla yer almamaktadır.
Dilimizde gözetim ve denetim kelimeleri birbirine çok yakın anlamlar taşısa da gözetim kelimesi “bir işin doğru yapılması için kılavuzluk yapmak” olarak kullanılmaktadır. Yani gözetim işi, işin yapılması sırasında yapılır.
Denetim ise bir işin doğru yapılıp yapılmadığını kontrol etmektir. Yani denetim işi, iş yapıldıktan sonra yapılır.
Yönetmelik ve 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununda da yazıldığı gibi iş güvenliği uzmanı ortam gözetimi yapmak, riskleri belirleyip giderilmesi için işverene bilgi vermekle görevlidir.
Denetlemek ve denetimler sonucunda yaptırım uygulama yetkisi ise ÇSGB müfettişlerinin elindedir. Her yıl yayınlanan idari para cezaları da müfettişler tarafından yapılan denetimler sonucunda uygulanır. Devlet, kanun yapıcı olarak denetleme görevini üstlenmiştir. Zaten yukarıda incelediğimiz yönetmelikte iş güvenliği uzmanına verilen en önemli yetkinin işin durdurulması için işverene başvuruda bulunmak olduğunu görebiliriz.
Tavsiye Yazı: Müfettişlerin Denetimde İncelediği Konular
Denetim ve gözetim/bilgilendirme arasındaki kavram kargaşası nedeniyle ölümlü iş kazaları sonrasında iş güvenliği uzmanları ilk gözaltına alınan kişi konumuna gelmiştir. Bu durumun düzelmesi için öncelikle tüm iş güvenliği uzmanlarının görev, yetki ve sorumluluklarını çok iyi bilmesi gereklidir.
Bunun yanında ÇSGB tarafından konu ile ilgili basın bülteni ve kamu spotları ile bilgilendirme yapılmalıdır.
Bu içerik İsgnedir.com yazarı tarafından oluşturulmuştur. İsgnedir.com`un belirtmiş olduğu “İçerik Kullanım İzinleri”ne bağlı kalmak kaydıyla kullanabilirsiniz.